Türkiye Müteahhitler Birliği’nden İnşaat Sektörü 2025 Analizi

Türkiye Müteahhitler Birliği’nden İnşaat Sektörü Analizi Raporu

Ekonominin birçok alt sektörüne yön veren inşaat sektörü, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) tarafından yayımlanan 2025 Ocak sayısındaki İnşaat Sektörü Analizi Raporu ile değerlendirildi. “2025’te Dünyanın Rotası Belirsiz” başlıklı bu raporda, hem küresel hem de ulusal ekonomi ile inşaat sektörüne dair önemli veriler ve analizler sunuldu.

Ertelenen Projelerin Yükü

Rapor, inşaat sektörünün finansman ve ara eleman eksikliği gibi sorunlarla karşı karşıya olduğunu vurguladı. Özellikle, kamu müteahhitlerinin şartsız tasfiye hakkı beklentisinin giderek arttığı belirtiliyor. “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi” çerçevesinde, tamamlanmak üzere olan projelere öncelik verileceği ve yeni projelerin ilerlemesinin yavaşlatılacağı ifade edildi. Bu durum, kamu yatırımlarında bütçenin daha etkin kullanılmasını sağlamak amacıyla iş dünyası ve sektör temsilcileri tarafından desteklense de, ertelenen projelerin müteahhitler üzerindeki mali yüklerini artırdığına dikkat çekildi. Şantiyelerin açık kalması, teminat mektupları ve işletme giderleri gibi unsurlar, müteahhitlerin finansal durumunu zorlaştırıyor. Bu bağlamda, Türkiye Müteahhitler Birliği’nin, ertelenen kamu projeleri için yüklenicilere şartsız tasfiye hakkı sağlanması talepleri sıkça gündeme geliyor.

Afet Öncelikli Kentsel Dönüşüm

Deprem bölgesinin yeniden inşası ve depreme dayanıklı yapılar için artan talep, konut satış rakamlarına yansımış durumda. Rapora göre, Türkiye’nin yıllık yeni konut ihtiyacı 800 bin ile 1 milyon arasında değişirken, deprem sonrası bu rakama eklenen 650 bin yeni konut ile ihtiyaç daha da artmıştır. Ayrıca, yaklaşık 6-7 milyon konutun riskli olduğu ve yenilenmesi gerektiği vurgulanıyor. Uzmanlar, olası depremlere karşı afet öncelikli kentsel dönüşümün aciliyetine dikkat çekiyor. Devletin, dönüşüm için arsa maliyetlerini düşürecek adımlar atması, finansman kolaylıkları sağlaması ve nitelikli ara eleman sıkıntısı için reformlar yapması gerektiği ifade ediliyor.

En Çok İş Üstlenilen İlk 5 Ülke Orta Doğu ve Afrika’dan

Türk müteahhitlik sektörü, 2024 yılında yurt dışında 57 ülkede toplam 28,6 milyar ABD doları değerinde 316 projeye imza attı. En çok iş üstlenilen ülke, 5,8 milyar dolarla Suudi Arabistan oldu. Bunu 5 milyar dolarla Birleşik Arap Emirlikleri, 3,1 milyar dolarla Uganda, 2,2 milyar dolarla Gabon ve 1,7 milyar dolarla Cezayir izledi. Türk müteahhitlik firmaları, geleneksel pazarlarını korurken yeni fırsatlar aramaya devam ediyor. 1972 yılında Libya ile başlayan yurt dışı faaliyetleri, bugüne kadar 137 ülkede 12.461 projeye ve toplam 533,8 milyar ABD dolarlık uluslararası iş hacmine ulaşmıştır.

2024 Yılına Dair Önemli Tespitler

• Üst Üste 8 Çeyrek Kesintisiz Büyüme: İnşaat sektörü, 2024 yılı üçüncü çeyreğinde %9,2 büyüme kaydetmiş ve üst üste 8 çeyrek kesintisiz büyüme göstermiştir. Bu yüksek büyüme rakamları, özellikle deprem bölgesinin yeniden imarı ve büyükşehirlerdeki kentsel dönüşüm çalışmalarının katkısıyla gerçekleşmiştir.
• Jeopolitik Riskler: Rusya-Ukrayna savaşı, Gazze’deki gelişmeler ve Orta Doğu’daki diğer çatışmalar inşaat sektörünü etkilemeye devam edecektir. Suudi Arabistan ve Irak’taki projeler, sektör için önemli fırsatlar sunmaktadır.
• Yeşil Dönüşüm İhtiyacı: İklim değişikliği ile mücadele kapsamında inşaat sektörünün, yeşil ve döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde önemli bir rol oynaması bekleniyor. Yeşil Mutabakat’ın emisyon düzenlemelerine uyum sağlamak, Türk inşaat malzemelerinin AB ülkelerine ihracatını sürdürebilmesi için kritik öneme sahip.
• Mali Yeterlilik Kriterleri Yükseldi: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan güncellemelerle müteahhitlerin mali yeterlilik kriterleri %50 oranında artırılmıştır. Bu düzenleme ile iş alabilme kriterlerinin disipline edilmesi ve yeşil bina sertifikası alan müteahhitlere ek puan verilmesi hedeflenmiştir.
• Konut Satışlarında Artış: Türkiye genelinde konut satışları Aralık ayında yıllık %53,4 artarak 212 bin 637 olmuştur. 2024 yılında ise konut satışları, bir önceki yıla göre %20,6 artarak 1 milyon 478 bin 25 olarak gerçekleşmiştir.