Türkiye Merkez Bankası’nın Enflasyon Raporu ve Kredi Davranışları

Türkiye Merkez Bankası’ndan Enflasyon Raporu Açıklaması

ALİ YILDIRIM – Geçtiğimiz hafta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılının ilk enflasyon raporunu kamuoyuna sundu. TCMB Başkanı Fatih Karahan, düzenlenen Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı’nda, “Enflasyonun 2025 yılı sonunda yüzde 24 seviyesinde gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz” şeklinde önemli bir değerlendirmede bulundu. Yeni rapor, bir önceki tahmine göre 3 puanlık bir artış öngörüyor. Önceki raporda 2025 yılı için enflasyon tahmini yüzde 21 seviyesinde belirlenmişti.

Karahan, sunumunda geleceğe dair beklentilere de değinerek, “2026 yılı için yüzde 12 olan tahminimizi koruyoruz. Enflasyonun 2027 yılında yüzde 8’e gerilemesinin ardından orta vadede yüzde 5 seviyesinde istikrar kazanmasını hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.

Dövizle Borçlanmaya Düşük Talep

Bu açıklamadan yaklaşık altı gün sonra, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, internet sitesi üzerinden yeni bir bilgi notu paylaştı. Not, ‘Enflasyon Beklentileri ve Kredi Davranışı: Türkiye’ye İlişkin Mikro Bulgular’ başlığıyla kamuoyuna aktarıldı. Enflasyon beklentilerindeki bozulma ile birlikte, şirketlerin TL cinsinden kredi kullanma iştahının arttığı ifade edildi. Aynı dönemde döviz bazında kredilerin ise azaldığı gözlemlendi.

Bu notta, yüksek enflasyon beklentilerinin, yüksek kredi maliyetleri ve kısa vadeli borçlanma eğilimini ortaya çıkardığı da vurgulandı.

Finansal İstikrarı Destekleyen Mekanizmalar

Yayımlanan özetten bazı önemli detaylar da paylaşıldı. Temel analizlerin, firmalar düzeyinde enflasyon beklentelerindeki artışların daha yüksek montanlı kredi kullanımına yol açtığını gösterdiği belirtildi. Bu durumun, yabancı para kredi kullanımını özellikle analiz döneminin sonraki kısmında azalttığı kaydedildi. Merkez Bankası notu, “Çalışmanın kapsamındaki diğer analizler, enflasyon beklentelerindeki kötüleşme sonucunda ortaya çıkan TL kredi talebinin yüksek finansman maliyeti ve kısa kredi vadesi ile ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır” şeklinde açıklamalarda bulundu.

Genel olarak, bu çalışmadaki sonuçlar, iktisadi birimlerin beklentilerinin yönetilmesi yoluyla fiyat istikrarının sağlanmasının, yerel para birimi cinsinden kredi büyümesindeki aşırı hareketlerin kontrol altına alınması, kredi maliyetlerinin düşürülmesi ve kredi vadelerinin uzatılması kanalıyla finansal istikrarı destekleyen bir mekanizma olduğunu göstermektedir.

“Fiyat İstikrarını Sağlayacağız”

TCMB Başkanı Fatih Karahan, Denizli’de iş dünyası ve sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle bir araya geldi. Karahan, Para Politikası ve Makroekonomik Görünüm Toplantıları çerçevesinde gerçekleştirdiği sunumlarında, toplumsal refaha en büyük katkıyı fiyat istikrarını sağlayarak vereceklerini vurguladı. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekci ise büyüme ve kalkınmanın yolunun üretmek, istihdam yaratmak ve ihracat yapmaktan geçtiğini dile getirdi. Zeybekci, Merkez Bankası’nın aldığı kararları sonuna kadar desteklediklerini ifade ederek, “Başka Türkiye yok, biz büyüyeceğiz, gelişeceğiz ve o muasır medeniyet seviyesinin ötesine mutlaka geçeceğiz” dedi.

TL Kredi Talebinde Yüzde 20’nin Üzerinde Artış

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, şirketlerin TL cinsinden kredi talebinde son bir yılda yüzde 20’lik bir artış yaşandığı gözlemleniyor. Ekonomistler, özellikle yüksek faiz döneminde bu duruma dikkat çekerek, kredilerin hız kesmesi ve yaşanan iktisadi gelişmeler karşısında bu talebin oldukça yüksek olduğunu belirtiyor. Bunun en büyük nedenleri arasında, Merkez Bankası’nın notunda da belirtilen enflasyon yer alıyor. Ocak 2024 itibarıyla şirketlerin TL bazındaki kredileri 5.1 trilyon lira seviyesindeydi. Yıl sonunda TL kredi talebi 6 trilyon lirayı aşmış durumda. 2025 yılı itibarıyla ise bu rakam 6.2 trilyon liraya ulaşırken, Ocak ayının son haftasında yayımlanan verilere göre 6.3 trilyon liraya yükseldi.

Beklenti Artınca Etiketler de Artıyor mu?

Ekonomistler, Merkez Bankası’nın internet sitesinde yayımlanan not hakkında çeşitli yorumlarda bulundu. Ekonomist İris Cibre, “Merkez Bankası, enflasyon beklentileri ile kredi kullanımının ilişkisini detaylı bir şekilde açıklamış. Şirketlerin enflasyon beklentileri bozuldukça TL kredi kullanımı ve vadesi artıyor. Yüksek finansman maliyeti, gelecekte daha da yükseleceği düşüncesiyle önemsenmiyor. Bu durum, beklentilerin daha da kötüleşmesine yol açıyor. Dolayısıyla, finansman maliyetlerinin düşürülmesi, kredi büyümesinin kontrol altında tutulması ve vadelerin uzatılması büyük önem arz ediyor” dedi.

Ekonomist Ali Hakan Kara ise, “Merkez Bankası’ndan faydalı bir çalışma. Enflasyon beklentisi yüksek olan firmalar daha fazla kredi kullanıyor. Soru şu: Enflasyon beklentisi yüksek olan firmalar fiyatlarını daha fazla artırıyor mu? Bu konuya da odaklanmak oldukça faydalı olacaktır” yorumunu yaptı.