Trump’ın Gümrük Vergileri ve Ticaret Savaşları: Piyasalardaki Etkileri

Trump’ın Gümrük Vergileri ve Ticaret Savaşları

ABD Başkanı Donald Trump, Meksika’ya uyguladığı gümrük vergilerini bir ay erteledikten sonra, Kanada’ya yönelik de benzer bir adım attı. Bugün Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile önemli bir görüşme gerçekleştirmesi bekleniyor. Ancak, bu görüşmenin ardından %10 ek gümrük vergisinin ertelenip ertelenmeyeceği belirsizliğini koruyor. Pekin yönetimi, bu konuda geri adım atmaya niyetli görünmüyor; zira bu sabah itibarıyla ABD mallarına 10 Şubat’tan itibaren %15 ek gümrük vergisi uygulanacağı duyuruldu. Ticaret savaşlarının başladığı söylemi, bu süreçte pek gerçekçi değil; sadece süre kazanılmış durumda.

Dün gelen son dakika ertelemeleri, Wall Street’in kayıplarını önemli ölçüde telafi etmesine yardımcı olurken, bu sabah ABD vadeli sözleşmeleri ve Asya borsalarında alım yönlü hareketler gözlemleniyor. Kıbrıs İktisat Bankası Hazine Grup Müdürü Emre Değirmencioğlu, Sabah Analizinde durumu şu şekilde özetledi:

• Dün, tarife şoku ile açılan küresel finansal piyasalarda panik havası hakimdi.
• Kripto paralar ve borsalarda sert satışlar yaşandı; birçok yatırım aracı değer kaybetti.
• Bu süreçte, güvenli liman olarak görülen dolar, değer kazandı.

Ancak akşam saatlerinde Trump’ın Meksika ve Kanada’ya yönelik yüksek tarifeleri 30 gün süreyle askıya alması piyasalara bir nebze olsun rahatlama getirdi. Trump’ın pragmatik bir iş adamı olarak bu tarifeleri müzakere kozu olarak kullanması, her iki ülkenin sınır güvenliğini artırma ve suçla mücadelede işbirliği taahhüdü ile bağlantılı. Kanada, ABD sınırında yeni teknolojiler ve personel konuşlandırırken, Meksika, kuzey sınırına 10 bin Ulusal Muhafız yerleştireceğini açıkladı. ABD, Meksika’ya yasadışı silah kaçakçılığını önleme sözü verdi.

Öte yandan, Trump ile görüşen Panama lideri, Çin ile yapılan anlaşmanın feshedildiğini belirtti. Trump’ın tarifeleri kaldırma yönündeki hamlesi, potansiyel bir ticaret savaşını şimdilik engellese de, Çin’e yönelik %10 ek tarifenin planlandığı gibi yürürlüğe gireceği duyuruldu. Avrupa Birliği (AB) liderleri, ABD’nin olası tarifelerine karşılık vermeye hazır olduklarını belirtirken, müzakerelere öncelik verdiklerini vurguladılar. Tarifelerin son anda yapılan müzakereler sonucunda bir ay süreyle ertelenmesi, piyasalara derin bir soluk aldırdı. Uzun süredir tarifelerle uğraşan piyasaların verdiği tepkinin de abartılı olduğunu düşünüyoruz.

Belirsizlik devam etse de, dün yirmi yılı aşkın bir zamanın en düşük seviyesine gerileyen Kanada Doları toparlanmaya başladı. Benzer şekilde, Meksika Pezosu da son üç yılın en düşüğüne inmesine rağmen erteleme haberinin ardından değer kazandı. Trump’ın, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile gerçekleştireceği görüşme öncesinde yatırımcılar, ABD-Çin ticaret gerilimindeki belirsizliğin süreceğini öngörüyor.

Petrol, Bitcoin ve Altın Piyasası

Yeni gün başlangıcında, ABD’nin ticaret politikasındaki ani değişiklikler küresel piyasalarda dalgalanmalara yol açtı. Asya borsalarında açık olan endekslerde yükseliş görülürken, Hong Kong borsası elektrikli araç üreticileri öncülüğünde %2 artışla iki ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Gösterge endeks Tokyo borsası ise %1,2 yükseldi. ABD borsalarının vadeli işlemlerinde de hafif yeşil bir görünüm hakim.

Petrol, Bitcoin ve Altın

• Petrolün varil fiyatı, 75 dolar seviyelerinin altına düşerek son bir ayın en düşük seviyesini test etti.
• Bitcoin, dünkü düşüşün ardından bu sabah 102 bin dolar seviyesini aştı.
• Altın, dün 2,770 dolar seviyesine kadar geriledikten sonra 2,830 dolara yükselerek rekor kırdı.

Değer saklama aracı olarak görülen altının yükselişi, doların ‘silah’ olarak kullanıldığı bir ortamda, portföylerde mutlaka bulunması gerektiğini yıllardır savunuyoruz. Ons altının rekor kırması, içeride USD/TRY kurunun küresel tedirginlik ile 36,00 seviyesine kadar yükselmesiyle gram altının 3,270 TL seviyesine çıkması yeni bir rekor daha kırdığını gösteriyor.

Borsa’da Gerilemenin Sebebi: Enflasyon

USD/TRY kurunun artışı ile birlikte, borsa da önemli ölçüde etkilendi. Borsa İstanbul, tarife şokundan en fazla etkilenen borsa olurken, BİST100 ana endeksi %2,3 düşüş yaşadı ve bankacılık endeksi ise %3 geriledi. CDS risk primi dalgalanmalar gösterse de bu sabah yeniden 255 baz puan seviyesine geriledi. İki yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi ise yarım puan yükseldi. Tarife şoku bu rakamlar üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olsa da, beklentileri aşan enflasyon rakamlarının da bu süreçte önemli bir rol oynadığını belirtmeliyiz. Ocak enflasyonunun yüksek gelebileceğini öngörmemize rağmen, yıl sonu enflasyonunun %27 seviyelerine gerileyebileceği yönündeki tahminimizi korumaya devam ediyoruz. Riskler yukarı yönlü olsa da, enflasyonun ana eğiliminde henüz bir değişiklik gözlemliyoruz.

TCMB’nin 6 Mart tarihinde yapacağı olağan PPK toplantısında 250 baz puan faiz indirimine gitmesini bekliyoruz; ayrıca Şubat verisi ile birlikte yıllık TÜFE artışının da %40’ın altına gerilemesini öngörüyoruz.

Ege’de Dev Deprem Riski

Finansal piyasaların yanı sıra, büyük resimde yaşanan gelişmeleri de göz ardı etmemek gerekiyor. Ege Denizi’nde Santorini Adası ve çevresinde son dört gündür yoğun bir deprem fırtınası yaşanmakta. Bölgedeki sismik hareketlilik dikkat çekici bir şekilde artarken, art arda meydana gelen orta şiddetli depremler, volkanik aktivite ihtimalini gündeme getiriyor. Santorini’nin jeolojik yapısı nedeniyle uzmanlar durumu yakından takip ediyor. Şu ana kadar büyük bir hasar veya can kaybı bildirilmezken, sismologlar depremlerin süresi ve şiddetine dikkat çekerek gelişmelerin izlenmesi gerektiğini vurguluyor.

Ege Denizi’nde devam eden yoğun deprem fırtınasının ardından Yunanistan, adalarda olağanüstü hâl ilan etti. Yetkililer, art arda meydana gelen sarsıntıların bölgede volkanik aktiviteyi tetikleyebileceği ihtimali üzerinde duruyor. Santorini ve çevresindeki bazı adalarda hissedilen depremler nedeniyle yerel yönetimler halkı tedbirli olmaya çağırıyor. Olağanüstü hâl kapsamında acil durum ekipleri bölgeye sevk edilirken, yetkililer olası tahliye senaryoları üzerinde çalışıyor. Uzmanlar, Santorini’nin volkanik geçmişine dikkat çekerek depremlerin süresi ve şiddetinin dikkatle izlenmesi gerektiğini vurguluyor.