TCMB’den hanehalkı enflasyon beklentisinde güzelleşme vurgusu: Dezenflasyon sürecine takviyesi…

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), son periyotta hanehalkı enflasyon beklentilerinde yaşanan güzelleşmenin, dezenflasyon sürecine yalnızca talep kaynaklı değil, arz kaynaklı olarak da katkı sağladığını vurgulayan bir açıklama yaptı.

TCMB Yardımcı Ekonomisti Barbaros Eriş ve Uzman Ahmet Duhan Yassa tarafından kaleme alınan “Hanehalkı Enflasyon Beklentileri ve Hizmet Enflasyonu” başlıklı blog yazısı, Merkez Bankası’nın Güncesi sayfasında yayımlandı.

Enflasyonla gayrette hanehalkı beklentilerinin rolü

Yazıda, enflasyonla uğraşta muvaffakiyet için hanehalkı enflasyon beklentileri ve hizmet enflasyonundaki güzelleşmenin kritik değerde olduğu söz ediliyor. Enflasyonun düşüşünü sağlayan faktörler ortasında, hanehalkı enflasyon beklentilerindeki güzelleşmenin piyasa iştirakçilerinden daha geç gerçekleşmesi ve hizmet fiyatlarındaki katılığın, enflasyondaki düşüşü yavaşlatan ögeler ortasında yer aldığı belirtiliyor.

Enflasyon ve hanehalkı enflasyon beklentileri ortasındaki ilgiyi incelediğinde, besin ve akaryakıt üzere eserlerdeki fiyat artışlarının, hanehalkının enflasyon beklentilerini daha da yükseltebildiği ve yüksek enflasyon beklentilerinin de gerçekleşen enflasyon üzerinde tesirli olduğu vurgulanıyor. Hanehalkı enflasyon beklentisinin, talep istikametiyle mal ve hizmet fiyatlarını etkileyebileceği, fakat tıpkı vakitte hanehalklarının direkt kimi hizmetleri arz etmesi nedeniyle arz istikametli tesirlerinin de değerli olduğu tabir ediliyor.

Hanehalkı tarafından sunulan hizmetlerdeki fiyat artışları

Hanehalklarının sunduğu hizmetlerin fiyatlarının son yıllarda, TÜFE endeksi ve hizmet-TÜFE endeksi ile kıyaslandığında daha yüksek arttığı belirtiliyor. 2020 Ocak ile 2024 Kasım ortasındaki devirde, hanehalklarının sunduğu hizmetlerin fiyat endeksinin, genel TÜFE’ye kıyasla yüzde 21, TÜFE-hizmet endeksine nazaran ise yaklaşık yüzde 11 daha fazla arttığı tabir ediliyor. Ayrıyeten, hanehalkı enflasyon beklentilerindeki değişimlerin, hanehalkı tarafından sunulan hizmetlerde fiyat artışlarına yol açtığı gözlemleniyor. Bu da, hanehalkı enflasyon beklentisinin, enflasyon beklentilerindeki artışla paralel olarak sundukları hizmetlerin fiyatlarını belirleyebileceklerini gösteriyor.

Ekonometrik tahlil ve bulgular

Blog yazısında yapılan ekonometrik testler de, hanehalkı enflasyon beklentileri ile hanehalkı tarafından sunulan hizmetlerdeki fiyat artışları ortasında güçlü bir müspet alaka bulunduğunu ortaya koyuyor. Regresyon tahliline nazaran, hanehalkı enflasyon beklentisindeki yüzde 10’luk bir artış, bir sonraki ayda hanehalkı tarafından sunulan hizmetlerde, öbür tüm eserlere kıyasla 42 baz puanlık bir enflasyon artışına yol açıyor. Ayrıyeten, fiyat artışı devirleri hariç tutulduğunda, hanehalkı enflasyon beklentilerindeki bozulmaların, hizmet fiyatlarına yansıdığı gözlemleniyor.