TCMB’den besin maliyet endeksinde dikkat çeken tahlil: Lokanta yordamı etsiz kuru fasulye

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), son periyotta yemek hizmetleri kesiminde artan maliyetlerin tesirini ölçmek ve kıymetlendirmek için dikkat cazip bir örnekle hesaplama yaptı.

TCMB, verdiği “lokanta metodu etsiz kuru fasulye” örneğiyle besin maliyet endeksi hesaplamasına dair ayrıntıları paylaştı.

Hesaplama nasıl yapıldı?

TCMB’nin açıklamasına nazaran, ‘gıda maliyet endeksi’ bir yemeği oluşturan temel girdilerin fiyatlarının yüklü ortalaması halinde tahlil ediliyor. Bu farklılıkların tesiri tanınan tarifler referans alınarak standart tanımlara nazaran hesaplanıyor.

Lokanta yordamı etsiz kuru fasulye örneği

TCMB bu çerçevede internette en çok ziyaret edilen tanım sitelerinden ‘nefisyemekler.com’un lokanta yolu etsiz kuru fasulye tanımını tahlil etti. Tanım, içerisindeki materyallerin gramajları ve piyasa fiyatları dikkate alınarak maliyet hesabı yapıldı. Tüm eserlerin ünite maliyetleri toplanarak etsiz kuru fasulyenin üretimi için toplam besin girdi maliyeti belirlendi. Daha sonra girdi kümesi için toplam maliyet içerisindeki hisseler hesaplandı.

Örnek olarak tabloda verilen hesaplamalara nazaran; etsiz kuru fasulyenin toplam besin girdi maliyetinin yüzde 40’ını kuru fasulye, yüzde 30’unu zerzevat, yüzde 15’ini baharat, yüzde 14’ünü yağ ve yüzde 1’ini salça maliyeti oluşturdu.

Bir sonraki etapta, tanımdan yola çıkılarak hesaplanan hisseler kuru fasulye yemeği için besin maliyet endeksi, ilgili kalemlerin fiyatlarının yüklü ortalaması olarak elde edildi.

Fasulye örneğinde olduğu üzere, Tablo 1’de verilen yemek hizmetleri altında yer alan eser kümeleri için internette en çok ziyaretçi sayısına sahip yemek tanımları kullanılarak besin eser maliyet endeksleri hesaplandı.

Gıda maliyet endeksi, restoran ve yemek hizmeti sunan işletmelerin fiyatlama stratejilerini anlamak ve enflasyon üzerindeki tesirlerini incelemek için kritik bir araç olarak öne çıkıyor. TCMB’nin bu kapsamda yaptığı çalışma, kesimdeki maliyet dinamiklerini anlamak ve fiyat hareketlerini tahlil etmek için standart bir sistem sunuyor.