Şimşek: Kısa vadeli dünya iktisadı Türkiye’nin lehine trendler içeriyor

Şimşek, Para Dergisi tarafından düzenlenen Para Sohbetleri’ndeki konuşmasında global iktisadın 2025 görünümü ve Orta Vadeli Program’a (OVP) ait değerlendirmelerde bulundu.

Küresel iktisattaki durumda Türkiye için kıymetli birkaç ana konu olduğunun altını çizen Şimşek, Türkiye’nin ana ticaret ortaklarından Avrupa Birliği, Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya üzere bölgelerde iktisadın canlanmasının Türkiye için âlâ bir gelişme olduğunu anlattı.

Şimşek, öteki yandan dünyada enflasyonun düştüğüne ve münasebetiyle global finansal şartların daha destekleyici hale geldiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“2025’te bu da Türkiye açısından olumlu. Emtia fiyatlarında bir artış öngörülmüyor, bu da bizim için destekleyici. Son olarak önemli jeopolitik gelişmeler var. Ticarette parçalanma riskleri var, yani korumacılık riskleri var ancak Türkiye’nin artan stratejik kıymetinin ön plana çıktığı bir yıla girmek üzereyiz. Türkiye’nin aslında stratejik kıymetini biliyoruz fakat dünyada da daha çok takdir edilecek, bu yalnızca güneyimizdeki gelişmelerle bağlı değil. Hasebiyle büyük fotoğraf bu türlü bir fotoğraf.

Küresel ticarette 2023’e nazaran bir toparlanma var, devam etmesi bekleniyor. Belirsizlikler var fakat öngörüler bu tarafta. Bilhassa bizim ana ticaret ortaklarımız Avrupa Birliği, Orta Doğu, Kuzey Afrika’da 2023’e nazaran, 2024’e nazaran, 2025’te daha yüksek bir büyüme öngörüsü kelam konusu. Tekrar global enflasyon aşağı iniyor, bu da global finansal şartları güzelleştiriyor. Bu da OVP’yi destekleyici bir durum. Jeopolitik gerginlikler var lakin finansal piyasalarda gerilime yol açmıyor.”

Son bir iki haftadır Brezilya’da olup bitenlerin gelişmekte olan ülkelere ait bir ölçü tedirginlik yarattığını anımsatan Şimşek, ABD’de yeni idarenin atacağı adımlara ait de bir grup belirsizliklerin bulunduğunu lisana getiren Şimşek, tüm bunlara karşın genel manada çok büyük bir gerilim olmadığını lisana getirdi.

Şimşek, uzun vadede global ekonomiyi bekleyen önemli yapısal hususlar bulunduğunu ve bunlara kolaycı tahliller olmadığını vurgulayarak, şunları söyledi:

“Küresel büyüme, global finansal kriz öncesi güçlüydü. Global finansal kriz sonrası düşük bir patikaya oturdu, muhtemelen bu düşük büyümeden sıkıntı çıkarız zira global ticaret, global büyümenin kıymetli motorlarından bir tanesi. Global ticarette maalesef korumacılık yani dediğimiz parçalanma devam ediyor, bu büyümeyi sınırlıyor. Dünyada önemli bir borçluluk kelam konusu. Global ulusal gelire oran olarak global borç yüzde 300’lerin üzerinde. Faiz düşükken borç çok, tahminen kıymetli bir sorun değil ancak uzun vadeli faizler yüksek seyrederken o vakit meseleye dönüşebiliyor. Birçok ülkede bu sorun var ama Türkiye toplam borçlulukta yahut kamu borçluluğunda ulusal gelire oran olarak dünyanın en düzgün ülkeleri ortasında.

Gelişmekte olan ülkelerde ortalama toplam borcun ulusal gelire oranı Türkiye’de yüzde 95 iken bize emsal ülkelerde ortalama yüzde 245. Türkiye’nin kamu borcunun ulusal gelire oranı yüzde 26 iken bize emsal ülkelerde yüzde 70 civarı. Bu açıdan Türkiye epeyce avantajlı. Ticarette korumacılık artsa bile Türkiye, Avrupa Birliği’yle ve öteki 27 ek ülkeyle, toplamda 54 ülkeyle kurala dayalı hür ticaret mutabakatları çerçevesinde ticaret yaptığı için avantajlı. Bizim ihracatımızın yüzde 62’si bizim hür ticaret muahedeleri olan ülkelere. Bu da aslında bizi bir ölçü korunaklı hale getiriyor.”

“Kısa vadeli dünya iktisadı Türkiye’nin lehine trendler içeriyor”

Türkiye’nin ticaretinin neredeyse yüzde 75’inin dost ya da özgür ticaret mutabakatı olan ülkelerle olmasının ülkeye büyük avantaj sağladığının altını çizen Şimşek, dünyada önemli yapısal meseleler olsa da bu problemlerde Türkiye’nin avantajları bulunduğunu söyledi.

Bakan Şimşek, “Dünya nüfusu çok süratli yaşlanıyor, bizde de doğurganlık oranı çok dramatik halde düşmeye başladı, ona yönelik önlemler alacağız, ıslahatlar yapacağız fakat tekrar de çalışma çağındaki nüfus prestijiyle Türkiye kendisine benzeyen ülkelere, yani orta üst gelir kümesi ülkelere nazaran hala çalışma çağındaki nüfusun arttığı bir ülke.” tabirlerini kullandı.

Türkiye’de nüfusun yarısını bayanların oluşturduğuna işaret eden Şimşek, “Kadınlar ortasında işgücüne iştirak oranı Türkiye’de maalesef düşük. OECD ortalamasına çıkacak olursak ki çıkmak için de ıslahat yapacağız, Türkiye’nin o manada demografik avantajı devam edecek.” dedi.

Yapay zeka hazırlık endeksi, yeşil dönüşüm üzere hususlarda da Türkiye’de yapılan çalışmalar ve yapılacak çalışmalar hakkında bilgi veren Şimşek, “Kısa vadeli dünya iktisadının görünümüne bakarsanız, Türkiye’nin lehine trendler içeriyor, uzun vadeli trendlere bakarsanız yapısal sıkıntılar var ancak Türkiye’nin avantajları var. Münasebetiyle karamsar olmamız için hiçbir sebep yok. Kırılmalar nedeniyle bölgesel entegrasyon çok ön plana çıkacak, Türkiye o açıdan önemli avantajlı. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde yeni bir Kalkınma Yolu projesi var, bütün bunlar bölgesel entegrasyona yönelik kıymetli adımlar.”