Rusya vanayı kapatıyor! Avrupa’nın gaz arayışısında umudu Türkiye

Ukrayna savaşının akabinde yaptırımlar nedeniyle müşterilerini ABD, Katar ve Norveç’e kaptıran Rusya, savaş öncesi 201,7 milyar metreküp doğal gaz ihraç ettiği Avrupa’ya geçen yıl yalnızca 15 milyar metreküp doğal gaz sevk etti.Rus gazının Ukrayna üzerinden sevkiyatına ait mutabakatın da 31 Aralık’ta sona ermesi bekleniyor.

Gazprom’un AB’deki ana müşterilerinden geriye Macaristan ve Slovakya kalırken, iki ülke sevkiyatın devam etmesi için görüşmeleri sürdürüyor.

‘Sözleşme artık olmayacak’

Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelenskiy ise Rus gazının sevkiyatını devam ettirmeyeceklerine dair net açıklamalar yaparken, Putin de 19 Aralık’ta yaptığı açıklamada, “Bu kontrat artık olmayacak, her şey açık” sözünü kullandı.

Ukrayna, sevkiyatı Azerbaycan üzerinden sağlamak istese de somut bir ilerleme sağlanamadı.

Türkiye güzergahının değeri artıyor

Bu noktada Türkiye, Avrupa’nın güç pazarında anahtar bir rol oynayabilir. Rus gazını Avrupa’ya taşıyan ana boru çizgileri Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa atıl duruma düşerken, Ukrayna’dan sevkiyatın durması halinde tek güzergah olarak Türkiye ön plana çıkıyor.

Türkiye ve Rusya ortasında imzalanan mutabakat kapsamında, Ocak 2020’de faaliyete geçen TürkAkım projesi de kelam konusu güç denkleminde yüksek kapasitesiyle dikkati çekiyor.

Her biri yıllık 15,75 milyar metreküp kapasiteye sahip iki çizgiden oluşan TürkAkım, bugüne kadar Türkiye’ye 40, Avrupa’ya ise 53 milyar metreküpten fazla doğal gaz arzı sağladı.

Türkiye’de bulunan bir öbür değerli boru çizgisi TANAP ile de bugüne kadar Türkiye’ye 29 milyar metreküp, Avrupa’ya 38 milyar metreküp gaz ulaştı.

Doğal gaz merkezi

Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak da Türkiye üzerinden Avrupa’ya toplam 63 milyar metreküp gaz ihraç edilebileceğini söylemişti. Öte yandan, Türkiye’de bir doğal gaz merkezinin kurulmasına yönelik istişareler de Rus ve Türk yetkililer ortasında devam ediyor.

Halihazırda Batı Çizgisi ve Mavi Akım üzerinden de Rus gazı sevkiyatı devam ederken, Türkiye, İran doğal gazının da müşterisi pozisyonunda. Türkiye’nin teşebbüsleriyle, Türkmenistan gazının Azerbaycan üzerinden, Katar gazının da Suriye üzerinden sevkiyatı da geleceğe yönelik projeler ortasında yer alıyor.

Gazprom’un ziyanı artabilir

Rusya’nın en büyük doğal gaz şirketi Gazprom, 1999’dan bu yana birinci kez geçen yılı ziyanla kapatırken, şirket Avrupa’da yaşadığı pazar kaybını karşılamak için ihracat önceliğini dünyanın en büyük ikinci iktisadı Çin olarak belirledi.

Gazprom, geçen yıl yaklaşık 430 milyar metreküp doğal gaz tüketen Çin’e Sibirya’nın Gücü boru sınırı üzerinden 22,7 milyar metreküp doğal gaz ihraç etti.

Türkiye güzergahının geliştirilmesi için de çalışmalar yapan Gazprom, Türk yetkililerle Marmara Bölgesi’nde bir doğal gaz merkezinin kuruluş sürecinde de yer almak istiyor.

Rus önder Putin, Rusya’nın doğal gazda LNG kapasitesini artırarak daha fazla kelam sahibi olmasını isterken, ABD’nin yaptırımları yüksek teknoloji yatırımları gerektiren bu alanda ülkenin ilerlemesini zorlaştıran bir öteki öge olarak ön plana çıkıyor.