Prof. Dr. Selva Demiralp’ten 2025 yılına ait enflasyon, büyüme ve işsizlik sayıları kestirimi

Yeni yılla birlikte birtakım ekonomistler 2025 yılına ait ekonomik beklentilerini açıklamaya devam ediyor. Koç Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi ve Dünya Gazetesi Muharriri Prof. Dr. Selva Demiralp de 2025’te Türkiye iktisadını neler beklediğine dair bir yazı kaleme aldı.

Yazısında 2024 yılına ait de değerlendirmelerde bulunan Demiralp, geçtiğimiz yıl enflasyonla uğraşın yükünün büsbütün Merkez Bankası’nın omuzlarına yüklendiğini, Maliye Siyaseti’nin enflasyon yaratan talebin temel kaynağı olan yüksek gelir kesitlerini vergilendirecek bir ıslahat atağını gerçekleştiremediğini ve kamuda tasarrufun sembolik de olsa yapılamadığını kaydetti.

“2025 yılı için yaptığımız enflasyon varsayımları 2025 ikinci çeyreğinden evvel faiz indirimine müsaade verecek bir tablo sunmuyor.” diyen Demiralp, sene içinde TCMB’nin 2025 sonu varsayımını üst taraflı güncelleme mümkünlüğünün yüksek olduğuna değindi.

Selva Demiralp büyümeyle ilgili de, “Büyüme bacağında 2025 yılı genelini yüzde 3’ün altında bir sayıya razı olarak geçireceğimizi düşünüyorum. Bunun üzerinde bir büyüme sayısında ısrar edilmesi enflasyonda çok ıstırap sonucu edinmeyi umduğumuz sonlu güzelleşmenin de geri verilmesi ile sonuçlanabilir.” yorumunda bulundu.

Trump’ın başkanlık süreci ve ekonomik belirsizlikler

2025 yılı için global ekonomiyi bekleyen en büyük belirsizliğin ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump kaynaklı olabileceğini söz eden Demiralp, Trump’ın seçim vaadleri ortasında gümrük vergilerinde artış, kurumlar vergisi ve gelir vergisi indirimleri, yasadışı göçmenleri hudut dışı etmek ve deregülasyonlar olduğunu hatırlattı.

“Bu vaadlerden 2025’te gerçekleşme mümkünlüğü ve ekonomik tesiri en yüksek olan kalem gümrük vergilerindeki artış olabilir.” diyen Selva Demiralp, Avrupa’nın Trump’a misilleme yapıp ABD’den ithal ettiği eserlerde emsal vergi artışlarına giderse ve Avrupa’nın ABD ile azalan ticaretinde Türkiye bir hisse kapabilirse bunun Türkiye’nin avantajına bir gelişme olacağını söz etti.

Demiralp, “İlave olarak Trump’ın tez ettiği üzere Rusya-Ukrayna savaşının bitmesi de petrol fiyatlarında yaratacağı rahatlama ile Türkiye’ye fayda.” diye de ekledi.

“Dış borçlanma maliyetleri olumsuz etkilenebilir”

Ancak Selva Demiralp, Trump’ın siyasetlerinin yaratacağı enflasyonist risklerin hem global enflasyonu hem de ABD tahvil faizlerini üst itme potansiyeline sahip olduğunu da hatırlatarak şunları söyledi:

“ABD’nin artan bütçe açığının finansmanı için tahvil arzını artırması da ABD getiri eğrisini dikleştireceği için dış borçlanma maliyetlerimiz bu durumdan olumsuz etkilenecektir.”

Demiralp’in 2025 yılına dair enflasyon tahminleri

Selva Demiralp, 2025 yılının birinci ayında düzgün senaryo olarak enflasyonu 40,29 oranında, makus senaryo olarak ise 40,82 oranında varsayım etti.

Demiralp’in 2025 sene sonunda enflasyonu ana senaryo 31,97, uygun senaryo 27,74 ve berbat senaryo olarak 36,33 varsayım etti.

“Büyüme ile enflasyon ortasında ödünleşme kaçınılmaz”

“Türkiye üzere merkez bankası kredibilitesinin zayıf olduğu ülkelerde, hele de uygulanacak kemer sıkma siyasetlerinde merkez bankası yalnız kalıyorsa büyüme ile enflasyon ortasında bir ödünleşme kaçınılmaz.” diyen Selva Demiralp bu durumu şöyle açıkladı:

“Eğer enflasyonu düşürmek istiyorsanız talebi kısacaksınız. Talep azaldığı vakit ise fiyatlar üzerindeki üst taraflı baskılar hafifleyecek ve enflasyon düşecek.

Büyümeden feragat etmeden enflasyonu düşürmek lakin kapsamlı bir kalkınma planının kesimi olarak kredibilite kazanan bir merkez bankasının beklentileri denetim altına alabilmesi ve yatırımların canlanması ile mümkün.

2001 sonrası devirde IMF’nin varlığı, siyasi orotitenin merkez bankası ile işbirliği yapması, süratle uygulamaya konulan yapısal ıslahatlar bu türlü bir inanç ortamını mümkün kıldı. Mevcut kaidelerle kıyaslaması pek mümkün olmayan bir ortamdı bu.”

Büyüme ve işsizlik sayıları tahmini

2025 yılına ilişkin büyüme sayılarıyla ilgili de bir kestirimde bulunan Demiralp, “2025 yılı sonunda yüzde 30’luk bir yıl sonu enflasyonu ile dengeli olan büyüme sayısının yüzde 2.5-3 bandında kalacağını düşünüyorum.” dedi.

Selva Demirlap, işsizlik sayılarıyla ilgili ise “En süratli büyüdüğümüz vakitlerde bile yüzde sekiz altına düşmeyen ve önemli ivme kaybettiğimiz vakitlerde yüzde 13’i zorlayan bir aralıkta seyreden işsizlik oranının 2025 yılında yüzde 10’lu düzeylerde seyretmesi beklenti dahilinde.” yorumunda bulundu.