Parayı frekansa ödetip yatırımı geciktirmeyin

Recep ERÇİN

Ulaştırma ve Altyapı Ba­kanı Abdulkadir Uraloğ­lu’nun “Gelecek yıl ihalesi yapılıp, 2026’da kullanıma başla­mayı planladığımız 5G ile Türki­ye’nin bilişim tarihini tekrar ya­zacağız” açıklamasının akabinde gözler kesim oyuncularına çev­rildi.

Artık tarihi netleşen 5G iha­lesini konuşmak üzere Vodafo­ne Türkiye CEO’su Engin Aksoy ile Vodafone Türkiye İcra Kuru­lu Lider Yardımcısı Hasan Süel ve üç meslektaşımla akşam yeme­ğinde bir ortaya geldik. 130’dan faz­la ülkenin 5G teknolojisine geç­tiğini anlatan Vodafone Türkiye Yöneticileri, bu örneklerden hare­ketle yapılacak ihalenin yatırım­ları teşvik edecek çerçevede olma­sı gerektiğini söz ettiler.

“Yatırım olmazsa vatandaş 5G’ye geçemez”

Vodafone Türkiye CEO’su En­gin Aksoy, “5G aslında artık ye­ni bir teknoloji değil. Dünyada da 130’dan fazla ülkede şu anda var. Vodafone kümesi da aslında 5G lans­manını pek çok ülkede yaptı. Do­layısıyla bu mevzuda çok tecrübeli­yiz. Ve hazırız. 5G olduktan sonra vatandaşa ulaştırabiliyor muyuz? Değerli olan mevzu bu. Bunun için de ihale şartlarının yatırımı teş­vik edecek halde tasarlanma­sı gerekiyor. Yani baştan çok yük­sek bir ihale bedeli almak üzere bir mantık olursa bu sefer ihale bede­line para veriyorsunuz. Yatırıma az para veriyorsunuz.

Onun yerine yatırıma yöneltip, yatırımla karşı­lamak lazım. Hakikaten dünyada ar­tık yapılan son ihalelerde, en son Hollanda’da yapıldı, bunu görüyo­ruz. Ülkeler artık bunun bir lüks olmadığının bir temel muhtaçlık ol­duğunun, iktisadın kalkınma­sı için çok gerekli olduğunun far­kında. Yaymak için de ihale bedel­lerini düşük tutup yatırımı teşvik ediyorlar. Yani ben ihale bedelle­rini düşük alacağım, sen yatırım yap, kâfi ki; Türkiye’nin her ye­rine 5G’yi götür” iletileri verdi.

“Yatırım atağına gereksinim var”

Bu noktada kelama giren Vodafo­ne Türkiye İcra Kurulu Lider Yardımcısı Hasan Süel, sabit in­ternet altyapısında yaşanan so­runlara işaret etti. “Türkiye’de sa­bit telekomünikasyon hizmetle­rinde yaşanan yatırım ve erişim problemlerinden ötürü ülkemizin muhtaçlığı olan internet tam olarak her lokasyonda istenen süratle, is­tenen kalitede verilemiyor” diyen Süel, kelamlarını şöyle sürdür­dü: “Keşke mobilde olan rekabet sabitte de olsa diye temenni edi­yoruz. Türkiye’nin bir eşgüdüm­lü, ortak bakış açılı, akılcıl bir ya­tırım atağına gereksinimi var. Bugün, bir binanın önünü üç sefer kazarak internet getirmek rasyonel değil.”

Türkiye’deki her haneye ve her kuruma fiber internet götürmek

istediklerini söz eden Engin Ak­soy da, altyapı konusundaki sıkın­tıları şu sözlerle ifade etti: “Türk Telekom’un içerisinde iki tane şirket var. Bir TT Taşınabilir var, bir Türk Telekom var. Biz diyoruz ki, altyapı şirketi ayrılsın, başka bir şir­ket olsun….Fiberi tek bir firma ya­pabiliyor. Münasebetiyle bir şirketin kapasitesi de muhakkak bir yere kadar kâfi oluyor. Bugün Türkiye’de bakarsanız yüzde 50’ye varan bir fiber ulaştırıyor lakin gerçeğe ba­karsanız; Türkiye’de 26 milyon hane vardır lakin 40 milyon ömür ünitesi var. Bunların üçte birine fi­ber ulaşabiliyor. Ve biz bu süratle gi­dersek, 2040’ları falan geçeceğiz. ”

2026’da 5.5G’ye geçeceğiz

Türkiye’de başta İstanbul Havalimanı olmak üzere 34 noktada 5G kullanılıyor. 2025’te ihale yapılırsa 2026’da 5G’ye geçeceğiz. Vodafone CEO’su Engin Aksoy, “Biz 5.5G’yi yapacağız. Vodafone’un lansmanını yapacağı 5G Advanced aslında 5.5G teknolojisi” dedi.

Vodafone Türkiye İcra Kurulu Lider Yardımcısı Hasan Süel ise, “Baz istasyonlarımızı da 5G’de fiber teknolojisiyle birbirine bağlamamız lazım. Münasebetiyle sabitte yapılacak bir ıslahatla bir 5G yatırımı Türkiye için yanlışsız reçetedir. Ancak şayet burada yalnızca taşınabilir ihale yapıp, sabitte rastgele bir yatırım ıslahatı yapılmayıp, bugünkü kuralların 15 ya da daha fazla yıl uzatılması halinde bir karar alınırsa, ki tasamız bu. Bu hem mobile ziyan olacaktır hem mobilin lisans bedellerini etkileyecektir, hem yatırım iştahını, yatırım ölçülerini etkileyecektir. En berbatı, ülkenin, vatandaşının muhtaçlığı olan hizmeti geciktirecektir. Kalitesini düşürecektir” görüşlerini öne sürdü.

“Yerlilik artsın istiyoruz ama”

5G’ye geçerken yerliliğin de artması için çalıştıklarını anlatan Engin Aksoy, “Şu anda Türkiye’de yerlilik oranı en yüksek olan operatör biziz. 45’i geçti. Burada kıymetli olan ülke için en hakikat eserin olması… Fakat arz konusu var. KOBİ yükümlülüğü var ancak arzı yapabilen KOBİ yok Türkiye’de. Arzın müşteri tecrübesini sağlayabilecek kalitede olması lazım yoksa biz kendi ekipmanlarımızı kullanmıyoruz. Tedarikçilerden satın alıyoruz, yerli olması bizi memnun eder” diye konuştu. Hasan Süel de, “Yerlilikle ilgili müspet ayrımcılık da yapıyoruz. Şirket içinde yerlilik komitemiz var. Ve yani hakikaten şebekemizde uyumlu çalışabilecek sürdürülebilir yerli eser ve hizmetlere öncelik veriyoruz” iletisi verdi.

Türk Telekom’un imtiyazı uzatılacak mı?

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, kasım ayı sonunda yaptığı açıklamada, “Türkiye’deki ortalama internet suratında istediğimiz yerde değiliz, birinci derecede sorumlu Türk Telekom” tabirlerini kullandı. Hem son tüketicilere hizmet sunan hem de altyapı yapan tek bir şirket modelinin yanlışsız olmadığını öne süren Vodafone Türkiye CEO’su Aksoy da, 2026’da bitecek olan Türk Telekom’un imtiyazı uzatılmadan farklı bir şirket bünyesinde altyapı hizmetinin devam ettirilmesi gerektiğini söyledi.

Süre uzatılırsa “Minimum 15 yıl daha Türkiye’de bir inhisar yapı olacak demek. Ve monopolünde sonuçlarına katlanmak zorundayız” diyen Aksoy, şu teklifleri yaptı: “Yine devletin olsun lakin başka bir şirket olsun. Türkiye’nin altyapı şirketi olsun… Devlet diyecek ki ben bunu geri alayım. Ondan sonra ne isterse yapacak… Ayda 1,4 milyon davetimiz var. Bu hizmet kalitesinde problem var. ”

Altyapı şirketi için üç teklif sunuldu

1-Devlet isterse ortak olalım, yatırımcı olarak bu şirkete girelim, daima bir arada bu şirketi ayağa kaldıralım, ülkenin tüm hanelerine fiber götürelim.

2-Devlet derse ki ben istemiyorum iştiraki. Bu şirket benim şirketim. Tek başıma yapacağım. Tamam. Hepimize eşit arada tek şirket olsun. Zira önemli bir yatırım sermayesi koyulması gerekecek. Lakin olabilir biz buna da sıcak bakarız.

3-Devlet şunu da diyebilir. Ben kendim de yapmayacağım. Operatörlerin de ortak olmasını ve yapmalarını istemiyorum. Dışarıdan yatırımcı getireceğim. Yatırım fonları getireceğim. Dünyada çok büyük yatırım fonları var altyapıya yatırım yapan.