Orhan Ökmen/SESMİR: Enflasyonla uğraşın anahtarı yüksek gerçek faiz

• Türkiye uzunca müddetler gerçek faiz vermeye katlanmaz ise enflasyon uğraşında başarısız olacaktır.

• Enflasyon düşüşü tam olarak başlamadan faizlerin indirilmesi iktisatta tekrar risk tekrarını başlatabilir. Enflasyonun son aylarda yataya yakın seyretmesi, öncü dataların düşüşe işaret etmesi, dezenflasyonun güçlenmesi münasebetleriyle Merkez Bankası siyaset faizini 250 baz puan düşürerek %47,5 düzeyine indirdi. Lakin ileri sürülen bu münasebetlerin hiç birisi tam olarak yanlışsız değildir. Çünkü enflasyonun ana eğilimine gerçek bir düşüş şimdi ortada yoktur. Merkez bankası tez etmiştir.  Enflasyon düşüşünün başladığı fiilen görülmeden, faizlerin indirilmeye başlanması üç yıl öncesinden itibaren tecrübelenen ve tahribatı hala devam eden faiz-kur-fiyat üçlüsündeki dengesizlikten kaynaklanan risklerin artışı tekrar başlayabilir.

• Türkiye’nin mevcut üretim kapasitesinde ve üretimin dış etrafla etkileşiminde yahut bağlantısının dışarıya bağımlılık oranlarında hiçbir düzelme görülmemesi 2025 yılında kıymetli makro riskler üretecektir. Global güç istikrarları değişkenliğini artırarak ülkeler ortası klasik bağlantıların niteliğini de değiştiriyor ve gelecek için önemli belirsizlik ortamları yaratıyor. Büyüme ve kalkınma ataklarının başarısı, en çok ekonomik ve siyasi bağımlılık engellerinden kurtulma eforlarının başarısına tam bağlı hale gelmiştir. Bu noktada Türkiye’nin mevcut üretim kapasitesinin ve üretimim dış etrafla etkileşiminde yahut ilgisinin dışarıya bağımlılık oranlarında hiçbir düzelme görülmemektedir.

• Doğal kaynak yetersizliği içerinde olan Türkiye’nin batı ile bağlarındaki yoğunluğunun daha da artması dış bağımlılığın arttığı manasında olmayıp, eser çeşitliliğinin daha artırıcı nitelikte olan olumlu karakterli bir dışa açıklıktır. Sonuçta Batı ile entegrasyonun daha da artırılması her daim Türkiye’nin temel hedefi olmalıdır.

• Güvenlik riskleri ismiyle popülizmi yüksek lakin gerçekte anlamsız öngörülere dayalı maliyetlerle bütçe yükü yaratılmamalıdır. Global seviyede yaşanan demokrasi meşruiyeti sorunu karşısında, kendi kendine izolasyon hali oluşumuna, memleketler arası entegrasyondan uzaklaşma mümkünlüğünün artmasına yol açacak uygulamalardan ve bilhassa popülizmi yüksek ve lakin gerçekte anlamsız güvenlik korkularının lisana getirilmesinden ısrarla kaçınılmalıdır.

• Türkiye batı dünyasının tampon bölgesi olmamalıdır. Bir yandan da çoklu ittifak tabanının genişletilmesi için batı ile ittifakını gerilimli ve inançsız hale getiren faktörlerin 2025 yılında ayıklanıp temizlenmesi gerekir.

• Son 10 yılda globalleşmenin kabuk değiştirmesinin, globalleşme bitiyor, korumacılık yerleşiyor halinde kıymetlendirilmesi büsbütün yanlış ve yanılgılı bir değerlendirmedir. Zira yaşanılan, globalleşme ile ülkelerarası sağlanan yahut güçlenen entegrasyonun eşit paydaşlığını önleyen yanlış kurguların giderek düzelmesi formundaki süreçlerden ibarettir.

Orhan ÖKMEN,  Başkan