Küresel Piyasalarda Son Gelişmeler ve Türkiye Ekonomisi

Küresel Piyasalarda Son Gelişmeler

Küresel mali piyasalarda, hafta başında etkisini gösteren tarife şokunun şimdilik yatışmasıyla birlikte dikkatler, dün akşam Alphabet’in bilançosuna yöneldi. Şirketin açıkladığı finansal rapor, 2025 yılında yapay zekâ yatırımlarını 75 milyar dolara çıkaracağını ortaya koyarken, bulut gelirlerindeki yavaşlama yatırımcıları hayal kırıklığına uğrattı. Piyasa sonrası işlemlerde Alphabet hissesinin %9 oranında gerilediğini gözlemledik. Şirketin ana gelir kaynağı olan dijital reklamcılık, özellikle ABD seçim harcamalarının etkisiyle artarak beklentileri aşarken, Google Cloud’un gelir artışındaki yavaşlama, yatırımcıların harcamaların kârlılığa dönüşümü konusundaki endişelerini artırdı. Yüksek sermaye harcamalarının, yapay zekânın gelecekteki potansiyeline bir yatırım olarak görülmesine rağmen, piyasa, DeepSeek gibi daha rekabetçi rakiplerin ortaya çıkmasıyla Alphabet’in maliyet yönetimini sorgulamaya başladı.

Wall Street’teki vadeliler, bu sabah satıcılı bir seyir izliyor. Asya borsalarında ise tatilden dönen Çin borsalarında hafif bir gerileme gözlemlenirken, Japonya borsası da erken kazançlarını koruyamayarak düşüş yaşadı. Japonya Merkez Bankası’nın faiz artırımı beklentilerinin artması ve Yen’in güçlenmesi, yatırımcıların risk iştahını olumsuz etkiledi. Nissan, Honda’nın bağlı kuruluş olma teklifine karşı çıkarak birleşme görüşmelerini sonlandırabileceğini belirtti. Bu gelişmenin ardından her iki şirketin hisseleri de yükseliş kaydetti. Ancak Trump’ın olası gümrük tarifeleri gibi dış faktörlerin birleşme görüşmelerini karmaşık hale getirdiğini unutmamak gerekiyor.

Trump’ın Gazze Planları

ABD Başkanı Trump, Gazze Şeridi’ni ABD’nin kontrolüne alarak yeniden inşa etmeyi ve bölgede yaşayan Filistinlileri komşu ülkelere yerleştirmeyi önerdi. İsrail Başbakanı Netanyahu, Trump’ın yaklaşımını “kutunun dışında düşünmek” olarak değerlendirirken, planın net detaylar içermediğini ve uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirtti. Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkeleri, Filistinlilerin yerinden edilmesine karşı çıkarken, Demokratlar ve insan hakları örgütleri de öneriyi eleştirdi. Trump’ın planı, İsrail’in aşırı sağ politikalarıyla örtüşürken, ABD’nin Gazze’de kalıcı bir varlık göstermesi yönündeki bu radikal değişiklik, Washington’un uzun süredir benimsediği politikalarla çelişiyor.

Ukrayna’da Gelişmeler

Öte yandan Trump, Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek amacıyla Rusya ve Ukrayna ile yapıcı görüşmeler gerçekleştirdiğini duyurdu. Trump, yönetiminin Rusya ile Ukrayna’daki savaş hakkında “çok ciddi” görüşmeler yaptığını ve bu süreçte Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile de temaslarda bulunduğunu belirtti. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ise, Rusya ile müzakerelere açık olduğunu ifade etti. Zelenskiy, Trump’ın Putin’i “masaya getirebileceğini” ve bunun için Rusya’ya yönelik yaptırımların ve Ukrayna ordusuna verilen desteğin sürdürülmesinin bir yöntem olarak kullanılabileceğini belirtti. Bu gelişmeler, Ukrayna’da bir ateşkes ihtimalinin güçlendiğine işaret ediyor.

Ticaret Savaşının Tırmanışı

ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşı, Pekin’in misilleme olarak ABD ithalatına ek gümrük vergileri getirmesiyle daha da tırmandı. Çin, ABD’den ithal edilen kömür ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) gibi ürünlere %15, ham petrol, tarım ekipmanları ve bazı otomobillere ise %10 ek gümrük vergisi getireceğini ve bu vergilerin 10 Şubat’tan itibaren yürürlüğe gireceğini açıkladı. Trump, Çin Devlet Başkanı Xi ile ticaret savaşını hafifletmek için görüşmeye aciliyet duymadığını belirtirken, %10’luk ek gümrük vergileri iki ülke arasındaki gerilimi artırdı. Piyasalar, bu gelişmeleri enflasyonist bir etki olarak değerlendirirken, güvenli liman olarak görülen altına olan talep de artış gösterdi. Altının ons fiyatı, jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerin etkisiyle yükselmeye devam ederek bu sabah 2,860 dolar seviyesine ulaşarak yeni bir rekor kırdı. Teknik açıdan altında 3,000 dolar seviyesi uzun süredir konuşulurken, gümüş de benzer bir şekilde 31 dolar seviyesinin üzerinde haftalık kapanış yaparak bu sabah 32,50 dolara yükseldi ve son üç ayın zirvesini gördü. Bitcoin ise psikolojik 100,000 dolar seviyesinin etrafında dalgalanmaya devam ediyor.

Bitcoin’in Geleceği

Teknik bir bakış açısıyla, havanın kararmaması durumunda aşağıda destek görevi üstlenen 90,000 ve yukarıda 109,000 seviyelerinin bir süre daha oyun sahasının sınırlarını çizeceğini düşünüyoruz. Oyun alanının aşağısına doğru alım, yukarısına doğru ise satım denenebilir. Oyun sahasının dışına çıkılması durumunda ise, daha yukarıda uzun süredir hedeflediğimiz 125-130 bin, daha da aşağıda ise (90,000 dolar seviyesinin altı) 75,000 dolar seviyesine kadar büyük bir boşluk olduğunu göz ardı etmemek gerekiyor. Yönün yukarıya olacağını düşünmeye devam ediyoruz.

Türkiye’de Enflasyon Şoku

Türkiye cephesinde ise dün TÜİK tarafından açıklanan mevsimsellikten arındırılmış verilere göre Ocak ayında TÜFE artışı %3,38 olarak gerçekleşti. Aşağıdaki grafikte görülebileceği üzere, üç aylık verinin yıllıklandırılmış oranı %38,96 seviyesine yükselerek bir önceki aya göre (%34,60) ciddi bir artış kaydetti. TCMB, dün yayınladığı aylık fiyat gelişmeleri raporunda Ocak ayında enflasyonun ana eğiliminde yükselişe işaret etti. TCMB’nin Şubat ayında olağan PPK toplantısının olmaması, Şubat enflasyonunu görerek Mart ayında karar verebilmesi için TCMB’ye konfor alanı sağlıyor. Bu bağlamda, Şubat enflasyonunun Ocak ayında var olan fiyat ayarlamalarını içermeyeceği düşüncesiyle, TCMB’nin 6 Mart olağan PPK toplantısından 250 baz puan faiz indirim ihtimalinin hâlâ masada kuvvetli bir şekilde durduğunu söyleyebiliriz.

Türk Lirası’nın Durumu

Öte yandan, TCMB verilerine göre, Türk Lirası Ocak ayında TÜFE bazlı endekse göre %4,1 değer kazanarak Mart 2020’den bu yana en değerli seviyesine ulaştı. Enflasyon yüksek gelmesi ve TL’nin döviz sepeti karşısında değer kaybının sınırlı kalması, TL’de reel değerlenmeyi daha da belirgin hale getiriyor; bu eğilimin yakın gelecekte de korunacağına inanıyoruz. En azından yaz aylarına kadar TL uzun pozisyonlarımızı korumaya devam edeceğiz. Dün reel efektif döviz kurunun yanı sıra, TCMB, finansal kesim dışındaki firmaların Kasım sonuna ilişkin net döviz pozisyonu verisini de açıkladı. Reel kesimin döviz açık pozisyonu bir önceki aya göre 5,1 milyar dolar kötüleşerek 133 milyar dolara yükselirken, 2023 yıl sonunda bu rakamın 80 milyar dolar olacağı düşünülüyor. Türk şirketleri döviz satıp TL almak suretiyle pozisyon açığı vererek ya da carry trade işlemlerine yönelerek kârsızlık sorunu yaşamışlardır. Her ne kadar bu strateji doğru bir yöntem olarak görünse de, döviz açık pozisyonu kendi başına bir risk oluşturuyor. Ayrıca, otoritenin yakın zamanda döviz kredilerine sınırlama getirdiğini unutmamak gerekiyor.

Tarife şokunun bir nebze olsun atlatılması ve doların değer kaybetmesi ile USD/TRY kuru, psikolojik 36,00 seviyesinin hemen gerisinde denge bulurken, beş yıl vadeli CDS risk primi de 251 baz puan seviyesine geriledi. Borsa İstanbul, Türkiye’ye tarife uygulanmışçasına kaydettiği sert düşüşü bir nebze olsun telafi ederken, bir önceki gün %3 düşen bankacılık endeksi dün %2,2 oranında yükseliş kaydetti. İki yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi ise %38,50 seviyesinde yatay bir seyir izlemekte. Altının gram fiyatı 3,300 TL seviyesi ile yeni bir rekor kırdı! ABD’de dün Aralık ayı iş ilanları 8 milyon olan beklentinin altında 7,6 milyon artarak ekonomik yavaşlama sinyali verirken, yatırımcılar her ayın ilk cuması olduğu üzere ABD’de açıklanacak resmi istihdam verilerine odaklandı. Ayrıca, FED yetkilileri faiz kararlarında temkinli ilerleyeceklerini belirttiklerini hatırlatmakta fayda var. Bugün veri gündeminde ABD ADP istihdamı ve hizmet PMI verileri takip edilebilir.

Kıbrıs İktisat Bankası Yazar: Hazine Grup Müdürü Emre Değirmencioğlu