DİR kapsamında yapılan ithalat suistimal ediliyor

Recep ERÇİN

Türk dokumacılık dalı, ar­tan maliyetler ve döviz fiyatlarının yatay sey­retmesi yüzünden yurt dışı re­kabette zorlanırken iç pazarda da Dahilde Sürece Rejimi (DİR) kaçağından muzdarip.

Dün İs­tanbul’da düzenlenen yıllık de­ğerlenme toplantısında konu­ya dikkat çeken İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz, son yıllarda DİR kapsa­mında yapılan ithalat neredey­se yarı yarıya azalırken, dokumacılık bölümünde ise arttığına dikkat çekti. Bilhassa pamuk ipliği it­halatının yüzde 50’ye yakınının DİR kapsamında yapıldığını di­le getiren Öksüz, burada suisti­mallerin olduğunu öne sürdü.

“Konteynerlerce eser geliyor fakat bakılmıyor”

DİR kapsamında yapılan it­halat kontrollerinde beyan yolu yerine, ticareti de aksat­madan numune alınıp evraka konmasını öneren Öksüz, düşük ölçülü ithalatlardan numune alınmaması, konteynerle gelen eserlerden alınmasını istedi.

“İtalya’dan 3-4 metre özel ku­maş getirenin malı açılıp kesilip incelemeye gidiyor. Başka yan­dan konteynerlerce eser geliyor ona bakılmıyor” diyen Lider Öksüz, dokumacılıkta DİR’e yönelik önlem alınması sayesinde ithala­tın yarı yarıya düşeceğini savun­du. Öksüz “DİR kapsamında it­halat iplik kesimimizde yüzde 50’yi bulabiliyor.

Bu orana Ser­best Ticaret Muahedesi ve AB ül­kelerini eklediğimizde oran yüz­de 60’ı buluyor. İthalatın aslında yüzde 50’sinden fazlası çeşit­li sebeplerle vergisiz yapılıyor. DİR, Özgür Ticaret Mutabakatı ve AB’den ithalat sebebiyle Ek Gümrük Vergilerinden muaf it­halat; yalnızca Dokumacılık dalını değil Türkiye iktisadının de büyük oranda vergi kaybına se­bep oluyor. DİR kapsamında ya­pılan ithalatta numune uygula­masına geçilmeli” diye konuştu.

“Dolar 35’te kalırsa vay halimize”

Tekstil ve hazır giyside azalan istihdama dikkat çeken Ahmet Öksüz, “Milyarca dolar harcasa­nız bu tesisleri yerine koyamaz­sınız” dedi. İstihdamdaki azalı­şın ek bir kahır çıkmaması durumunda devam etmesini bek­lemediklerini lisana getiren Öksüz, “Dolar 35’te kalırsa vay halimi­ze” sözlerini kullandı. Tekstil­de Mısır en fazla ihracat yapılan birinci 10 ülkeden biri olduğumuzu, bunun temel nedeninin ise Mısır’a giden hazır giysi işletmelerinin Türkiye’den hammadde alımın­dan ileri geldiğini belirten Ök­süz, öteki yandan Türkiye sekiz yıl evvel ABD’nin dokumacılık ithal etti­ği birinci on ülke içinde bile değilken 2024 yılında 8. büyük tedarikçi olduğunu bildirdi.

“Döviz bazında emekçi maliyetinde ilk sıradayızdır”

İşçilik maliyetlerinin esere nazaran yüzde 15 ile 30 ortasında değiştiğini anlatan Ahmet Öksüz, son eserde maliyet farkı oluştuğunu bildirdi. “İşçilik maliyetinde, döviz bazında artışta herhalde birinci sıradayızdır” tabirlerini kullanan Öksüz, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Çok süratli pahalılaştık. Fakat Avrupa’da pazar kaybetmedik. Döviz kurunun artması bizim maliyetleri dengeleyecek.

Biz bu artırımı yapamıyoruz yüzde 10-15 artırmamız lazım fiyatları ancak maliyetler yüzünden yapamıyoruz Bu bizi zorlayacak. 2025’te çok daha fazla çalışmamız lazım. 2024 güç yıl olmasına karşın AB ve ABD’deki pazar hissemizi koruduk. AB’den yüzde 15 hisse alıyoruz” diyen Öksüz, şunları aktardı: “Üretim maliyetlerindeki artışa karşın pazarımızı koruyor olmamız sevindirici. ABD’de hissemiz yüzde 1.6 iken 2024’te yüzde 2.8’e çıktı. ABD’de de AB üzere teknik dokumacılık alıyor. İplikte en büyük tedarikçiyiz.”