DESA CEO’su Burak Çelet: Avrupa ve Orta Doğu’da Türk markaları parlayacak

Jülide Y. GÜRDAMAR

Küresel ticaretteki de­ğişimler, Türkiye üzere alternatif üretim mer­kezleri için fırsatlar yaratacak. Bilhassa Çin’in rolünün azal­ması, global tedarik zinci­rinde Türkiye üzere ülkeleri ön plana çıkartacak. “2024 yılın­da trendlerde önemli değişimler yaşandı, dış talepte kıymetli bir daralma oldu” diyen DESA CE­O’su Burak Çelet, “2025 yılında ABD dışında bütün piyasalar­da daralma devam edecek. Çin lüksün lokomotifi…

Çin tüket­mediği sürece bütün dünyada yavaşlama görülecek. Çin’in rolünün azalması, bilhassa Avrupa ve Orta Doğu pazarla­rında Türk markalarının da­ha fazla tercih edilmesini sağ­layabilir” sözlerini kullandı. DESA’nın da bu fırsatları de­ğerlendirmek için hem üretim kapasitesini artırmayı hem de markayı güçlendirmeye odak­landığını anlatan Çelet, “Kör­fez Bölgesi şu anda inanılmaz bir tüketim artışı yaşıyor. Bu bölge, bizim için doğal bir he­def pazar.

Ayrıca Irak’ta, özel­likle Erbil ve Bağdat’ta franc­hise kanalıyla mağazalaşmayı hedefliyoruz. Irak’ta 2025’te 2-3 mağaza açacağız. Önümüz­deki yıllarda Şam’da da yerimi­zi alacağız. Yıllardır batıda ma­ğazalaşmayı tercih etmiştik; lakin daralan piyasalarda fır­satları doğuya da yönelerek de­ğerlendireceğiz. Doğu Avrupa, Körfez ülkeleri ve Türkiye’nin doğusundaki pazarlarda yeni kıssalar yazmaya hazırlanı­yoruz” açıklamasını yaptı.

İç tüketim ve ihracat dengesi değişti

2024 yılının ikinci yarısı­nın iç tüketim açısından pera­kende kesiminde süratli geçtiği­ni ve mali sıkılaşma ve enf­lasyonla uğraşa karşın tüketimin arttığını kaydeden Çelet, “Tüketen, tüketmeye de­vam etti. Gelir dağılımın geçti­ğimiz yıl daha da bozulduğunu gözlemledik” dedi. 2024 yılın­da en kıymetli trend değişiminin yerlinin hissesinin önemli oranda artması olarak gören Çelet, “İç tüketim/iç satış lehine denge­nin biraz değiştiği bir dönem­deyiz. 10 yıllık bir devri de­ğerlendirdiğimizde ihracat iç piyasa istikrarı yüzde 50-50 idi.

Pandemi sonrası perakende­nin süratli büyümesi, dış talebin yavaşlaması sebebiyle 2022’de yüzde 68-32, 2023’te yüzde 66- 34, 2024’te de yüzde 74-26 gi­bi bir iç piyasa ve ihracat dağı­lımı oldu. İç piyasa 74’e geldi. Ben bunun tekrar önümüzdeki yıllarda 50 – 50 oranını yaka­layacağını düşünüyorum. Tu­rist alışveriş yapmadı. Samso­nite satışlarımız yüzde 50’lerin üzerinden yüzde 30’lara kadar düştü” dedi.

2025 yılında ise dış talebin birinci yarıda tekrar yavaş ilerleye­ceğini, lakin ikinci yarıda Av­rupa’dan talebin artacağını öngören Çelet, 2025’e yönelik şunları söyledi: “Mevcut para siyaseti devam ederse ikin­ci yarıda yavaşlama gözlem­leyebiliriz. Pahalı TL devam edecek üzere görünüyor. Üretim, ihracat ve istihdam üzerinde baskılar devam edecek. 2025 yılı sıkıntı bir yıl olacak.”

Lüks markalar 2024’te zorlanmaya başladı

Burak Çelet, 2022-23 dö­nemindeki yükseliş sonrası 2024’te lüks markaların zor­lanmaya başladığını ve bu sü­recin 2025’te de devam edece­ğini kaybetti. Çelet, “Genelde lüks segment en son etkile­nen ve ekonomik iniş çıkışla­ra karşı en muhafazalı segment­lerin başında gelir anca bura­da bir polarizasyon var. Çok bilinen büyük birçok yabancı markanın gerek pay pahası gerekse cirosal düşüş yaşadı­ğını görüyoruz. Milyar dolar­lık firmalarının cirolarında yüzde 25- 30 civarında düşüş­ler olduğunu gözlemledik.

Aynı vakitte yüzde 98 ora­nında büyüyen öteki bir lüks marka olduğunu gördük Dola­yısıyla markalar ortasında cid­di bir polarizasyon var. Önü­müzdeki periyotta bu trend devam edecek üzere gözükü­yor” diye konuştu. Çelet’e gö­re, bu durum bir öbür trendin de önünü açıyor: Sessiz lüks. “Çok fazla marka bağırmayan, logolanmamış, güzel kalite mal­zeme ve personellik ile yapılmış, âlâ tasarlanmış minimalist birta­kım markaların ve eserlerin yükselişte olduğunu görüyo­ruz” diye konuştu.

“Asıl büyük sıçrama yeni online platformlarla gelecek”

2024 yılında enflasyondan arındırılmış olarak yüzde 10 büyüyeceklerini söyleyen Çelet, FAVÖK marjının ise yüzde 36-37 bandında olacağını söz etti. Çelet, online satışlar konusunda bilgi verdi: “Online satışlarımız toplam satışlarımızın yüzde 14’üne ulaştı. Lakin asıl büyük sıçramayı, Trendyol, Zalando ve Amazon üzere pazaryerleri üzerinden gerçekleştirdiğimiz e-ihracatla yakaladık.

Bugün, Avrupa’daki 10 ülkeye ve Körfez Bölgesi’ndeki 7 ülkeye satış yapıyoruz. 2023’te e-ihracatımızı başlattığımız Zalando ile büyük bir ivme yakaladık. 2024’te buna farklı pazaryerlerini ekledik. Amazon’la daha fazla ülkeye ulaşacağız. Bebek adımlarıyla başladığımız bu süreç, önümüzdeki yıllarda bizi koşar adımlarla ileriye taşıyacak.” Burat Çelet, 2025’te, ihracat pazarlarını genişleterek ve yüksek katma kıymetli eserlere odaklanarak büyümeyi öngördüklerini söyleyerek, Desa ve Samsonite olarak 6 mağaza açacaklarını tabir etti.

Çelet, maksatlarını şu biçimde özetledi: “2025: Toskana fabrikasının katkısıyla küresel ihracatta büyüme amacı. Yeni Pazarlara Açılım: Asya ve Amerika pazarlarında marka bilinirliğini artırma planları. Dijitalleşme: E-ticaret cirosunun toplam perakende gelirine oranını yüzde 25’e çıkarma amacı. E-ihracat: Avrupada 10, Körfez Bölgesinde 7 olan pazar sayısını arttırmaya devam etmek.”

Fındık tarlasındaki çalışan, artık İtalyanlara çanta yapıyor

2023 yılında 3,5 milyonluk yatırımlara Toskana’da AR-GE ve üretim tesisi açan DESA, İtalya’da şuanda 4 marka ile çalışıyor. Çelet, “Marka sayımızı artırmak istiyoruz. İtalya’da kazandığımız müşteriyi Türkiye’ye getirmeyi hedefliyoruz bunlardan 3’ünü getirdik” dedi.

Çelet, “Türk zanaatkârlığı ile İtalyan moda anlayışını buluşturmak için tasarlanan ve Mayıs 2023’te faaliyete geçen bu tesis, sırf bir üretim merkezi değil, birebir vakitte DESA’nın lüks segmentteki varlığını ve tezini güçlendiren bir vitrindir. Toskana Bölgesi’nde kurduğumuz tesisimizde 100’den fazla şahsa eğitim verdik, 60’ını istihdam ettik. 20 sene evvel çırak olarak başlamış fındık tarlasından aldığımız 14 arkadaş bugün İtalya’da İtalyanlara deri çanta yapmayı öğretiyor” dedi.

Net ithalatçı pozisyondayız, önlem alınmalı

“Sektör genel olarak yetişmiş iş gücünü kaybetmeye başladı” diyen Burak Çelet, “Yıllar içerisinde deri konfeksiyonun payı çok azaldı. Kurulu kapasiteyi, yetişmiş iç gücünü istihdamı kaybetmeye başladık. Zira artık ayakkabı kesimi net ithalatçı pozisyonunda. Bir kadro önlemler alınmazsa bunu kaybetmeye devam edeceğiz. Sorun kur değil, ihracatçı kurdan yakınmıyor aslında. Maliyet enflasyonla eş kıymet bir halde paranın kıymetinin hareket etmemesinden yakınıyor. Rekabet gücümüzü kaybediyoruz” dedi.