Çin’den ABD’ye sert iletiler: Global sistemi savunup, dünya için istikrar kaynağı olacağız

ABD Başkanı Donald Trump ikinci başkanlık devrine global iktisatta yeni krizlerin kapısını aralayacak tarifelerle başlarken, tarifelerin gayesinde Çin ve Kanada’nın yanı sıra pek çok ülke bulunuyor.

Yeni gümrük tarifelerine tıpkı oranda karşılık veren Çin’den ise son devirlerin en sert çıkışlarından biri geldi. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Çin’in global sistemi savunacağı ve dünya için istikrar kaynağı olacağını söyledi.

‘Dünya değişken ve çalkantılı bir periyoda girdi’

Pekin’de “Çin’in Dış Siyaseti ve Dış İlişkileri” başlıklı basın toplantısı düzenleyen Vang Yi, dünyanın değişken ve çalkantılı bir periyoda girdiği, ülkelerin, bilhassa büyük ülkelerin yapacağı tercihlerin vaktin doğrultusunu ve dünyanın geleceğini biçimlendireceğini belirterek, “Çin diplomasisi tarihin yanlışsız tarafında yer alacak ve insanlığın ilerlemesinden yana olacak. Belirsizliklerle dolu dünyaya istikrar sağlayacağız.” dedi.

”Küresel Güney’in güç kazandığı yeni bir sayfa açacağız’

Çinli Bakan, ülkesinin dünya barışı için çalışan adil bir güç olacağını, eşitlik, açıklık ve işbirliği anlayışı içinde global iştiraklerini geliştirerek krizlerin tahliline Çin’in katkısını sunacağını, “Küresel Güney” ülkelerinin birlik içinde güç kazandığı yeni bir sayfayı açacağını kaydetti.

ABD’nin global arenadan çekilmesi Çin için fırsat mı?

Vang, ABD Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşü ve “Önce Amerika” diye isimlendirdiği siyaset çerçevesinde attığı adımların, memleketler arası örgütlerinden ve mutabakatlardan çekilmesi, yabancı ülkelere yardımları kesmesi ve klâsik müttefikleriyle yaşadığı çatışmaların, Çin’in memleketler arası münasebetlerde global sistemi şekillendirebileceği daha büyük bir rol oynaması için stratejik bir fırsat sunup sunmadığına ait soruya cevap olarak şunları söyledi:

“Dünyada 190’dan fazla ülke var. Bunların tümü benim ülkem öncelikli dese ve güçlü olma takıntısına girse ne olur? Orman kanunu dünyaya yine hakim olur. Bunun bedelini evvel küçük ve zayıf ülkeler öder, milletlerarası normlar ve sistem temelinden sarsılır. Büyük bir ülke evvel kendi memleketler arası yükümlülüklerini ve sorumluluklarını yerine getirmeli. Bencil çıkarları unsurların önüne koymamalı, gücünü zayıf olana zorbalık yapmak için kullanmamalı.”

ABD, tarife ve ticaret savaşlarından ne kazandı?

Trump idaresinin fentanil kaçakçılığını münasebet göstererek Çin’e yönelik gümrük tarifelerini artırmasının kabul edilmeyeceğini vurgulayan Vang, “Hiçbir ülke hem Çin’i bastırmaya çalışıp hem de uygun ilgiler kuracağı fantezisini kurmamalı. Bu iki yüzlü aksiyonlar ikili ilgilerin istikrarı ve karşılıklı inanç inşasına ziyan veriyor.” tabirlerini kullandı.

Vang, ABD’nin keyfi tarife siyasetine geri dönmemesi gerektiğini belirterek, “ABD, tarife ve ticaret savaşlarından ne kazandı diye kendine sormalı. Ticaret açığı arttı mı azaldı mı? İmalat sanayi daha fazla mı yoksa daha az mı rekabetçi hale geldi? Enflasyon yükseldi mi düştü mü? Halkının hayatı daha uygun mi gitti berbata mi?” diye konuştu.

Küresel Güney

“Küresel Güney” olarak isimlendirilen gelişmekte olan ülkelerin bugün global gayrı safi hasılanın yüzde 40’ını temsil ettiğini, global ekonomik büyümenin yüzde 80’ine katkı sağladığına dikkati çeken Vang, “Küresel Güney, dünyanın barışı, kalkınması ve global idarenin geliştirilmesi için kilit güç pozisyonunda. Global Güney ülkeleri istikrarın ve dünyayı daha yeterli bir yer yapmanın anahtarını elinde tutuyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Vang, BRICS Topluluğunun bu yıl Endonezya’nın üyeliği ve 9 ülkenin de ortak olarak iştirakiyle giderek büyüdüğünü, Global Güney’in işbirliğinin belkemiği ve büyümesinin motoru olma yolunda olduğuna işaret etti.

Rusya-Ukrayna Savaşı

ABD ve Rusya ortasında Ukrayna’daki savaşın sonlandırılması için başlatılan müzakerelerin, Çin-Rusya bağlarını nasıl etkileyeceğine dair soruya karşılık veren Vang, Çin’in başından bu yana tarafsız ve objektif olduğunu, krizin siyasi tahliline yönelik gayretleri desteklediğini belirterek,”Güvenlik eşit ve karşılıklı olmalıdır. Hiçbir ülke kendi güvenliğini oburunun güvensizliği üzerine kurmamalı.” sözünü kullandı.

Gazze, Güney Çin Denizi ve Tayvan

Vang Yi, ABD Başkanı Trump’ın Gazze’yi “devralma” ve bölgede yaşayan Filistinlileri komşu ülkelere yerleştirme planına karşı çıktıklarını bildirdi.

Çin ile Filipinler ortasında Güney Çin Denizi’nde yaşanan tansiyonlardan bölge dışı güçleri sorumlu tutan Vang, “Filipinler’in denizdeki her atılımının gerisinde dış güçler tarafından yazılan bir senaryo var. Bu senaryo Batı medyası tarafından canlı yayınlanıyor ve olay örgüsü ebediyen Çin’i karalamaya yönelik oluyor.” dedi.

Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan problemine değinen Vang, bir kere daha Tayvan’ın bir ülke olmadığını, İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda Japon işgalinden kurtarılan Tayvan’ın Çin topraklarına iade edildiğini ve Çin’in ayrılmaz kesimi olduğunu vurguladı.Vang, Tayvan’ın bağımsızlığına takviye vermenin Tayvan Boğazı’nda istikrarsızlığa yol açacağını, Çin’i çevrelemek için Tayvan’ı kullanmanın boş bir gayret olduğunu savundu.