Beklentiler ve istekler faiz indiriminden yana

RECEP ERÇİN

Merkez Banka­sı (TCMB) Para Siyaseti Kuru­lu bugün 14’te kararını du­yuracak. Piyasanın beklen­tisi, enflasyonla mücadele­de yüksek faiz yerine ölçülü faizle yola devam edileceği­ne dair birinci sinyalin verilme­si açısından, indirim yönün­de.

Esasen birinci sinyal kasım ayı başında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan geldi. Cumhurbaşkanı Erdo­ğan, Kırgızistan ve Macaris­tan ziyaretlerinin akabinde medya mensuplarına yaptı­ğı açıklamada, “İnşallah fa­izle birlikte enflasyon da dü­şecek. Bundan hiç kaygınız olmasın. Benim ekonomide­ki mantığım bu.

Bir ekono­mist olarak aldığım, öğrendi­ğim bilgi bu. Bundan kimse­nin kuşkusu olmasın. Son iki ay içerisinde enflasyonda bu inişleri daima bir arada görece­ğiz. Benim yaklaşım şeklimi biliyorsunuz. Şu an itibariyle bu iniş emaresi kendini gös­termektedir. Hiç tereddüte mahal bırakmadan inşallah enflasyondaki bu düşüşü gö­receğiz” sözlerini kullandı.

Reel kesim sinyal olarak görecek

Türk gerçek dalı içinde faize yönelik beklentisini en net tabir eden Müstakil Sa­nayici ve İşadamları Derne­ği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı oldu. Asma­lı, geçen hafta yaptığı açıkla­mada, “Yılın son ayında po­litika faizinde öngörülecek bir indirimin, firmalarımı­zın 2025 yılına ait moti­vasyonunda olumlu bir etki­sinin olacağına inanıyoruz” bildirisi verdi.

Başkan Asma­lı’ya taban fiyat kararı son­rası beklentilerinin ne istikamette olduğunu sorduğumuzda gö­rüşlerinin değişmediğini ifa­de etti. İş dünyasının da tale­bi olan taban fiyatın “makul” yani beklenen enflasyon çer­çevesinde artırılması sonrası faiz indirimine kesin gözüyle bakılıyor. TCMB’nin faiz ka­rarı öncesi Türk gerçek bölüm temsilcilerine beklentilerini sorduğumuzda yüklü bek­lenti indirim istikametinde oldu.

İndirim beklentisini lisana ge­tiren dal temsilcilerinin açıklamaları iddiadan zi­yade bir talebi söz ediyor. DÜNYA’ya konuşan Türk İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Başkanı Sü­leyman Sönmez, “Ekonomi idaresi piyasada oluşan at­mosferi çok yeterli biliyor. Bizim kadar gerçek bölümü bildikle­ri için atacakları adımı bunu bilerek atacaklar.

2-3 puan piyasadaki badireyi, psikolo­jik gerginliği alır lakin bir ay sonraya da bırakılabilir de. KOBİ’ler için bir moral indi­rimi olabilir. Ancak bu kadar maliyeti de heba etmemek lazım. Dişimizi sıktık, yüz­dük yüzdük kuyruğa geldik noktasında iktisat yöneti­minin atacağı adımda piya­sayı uygun yokladığını, adımını buna nazaran atacağını düşünü­yorum” dedi.

“Çok uzun mühlet bu program yapılamaz”

Anadolu Aslanları İşadam­ları Derneği (ASKON) Baş­kanı Orhan Aydın, 150 pu­an indirim beklediğini söz ederken, Türkiye Giysi Sa­nayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya ise indirimin bu ay değil ocakta başlamasını beklediğini söy­ledi. Birleşmiş Markalar Der­neği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, “Sanki inecek üzere ge­liyor. İnerse niyet gösterilir.

İnerse piyasada da büyük oy­nama olmaz zira alterna­tif araçlarda yüzde 45-46 ge­tiri yok” yorumu yaptı. Tür­kiye Makina Federasyonu Başkanı Adnan Dalgakıran, “Mesele enflasyonun tek ha­neye inmesi, faizin de tek ha­nelere inmesi. Bu yolda gidi­liyor mu gidilmiyor mu? Gi­dişatı göstermesi açısından genel yol haritasına bakınca bilançolar ziyanda. Çok uzun müddet bu program yapılamaz. Bir hafta antibiyotik verilir, bir yıl veremezsin.

Çalışan şad değil patron ziyan ediyor. İhracatçı bu parayı koyamıyor. İthalle işi olma­yan, peynir satanın enflasyon güzeline da sarfiyat. Ziyanı glo­bal şirketler görüyor. Kim­le konuşsam ‘Alacak biri ol­sa şirketi satacağım’ diyor” sözlerini kullandı. İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclis Üyesi İsmail Gülle de, “İndi­receği kanaatindeyim zira son bilgiler bu istikamette.

Avru­pa ve ABD de faizlerde indi­rime gitti. Enflasyondaki iyi­leşmeye paralel hareket edilir ve 2-2,5 puanla başlatılması lazım. Kaçırılırsa daha sonra zorlanılır. Şayet önümüzdeki sene maksatlar tutturmak isti­yorlarsa şimdiden başlama­ları gerekiyor. Bunun da laf olsun diye bir puan 1,5 puan üzere değil de 2,5 puan üzere ol­masını bekliyorum. Piyasa da zati bunu satın aldı üzere hem moral açısından hem de gayeler açısından muhakkak bir indirime muhtaçlık var” yo­rumu yaptı.

Genel kanı 2,5 puan indirim

İstanbul Ticaret Borsa­sı (İTB) Başkanı ve Türki­ye Odalar ve Borsalar Birli­ği (TOBB) Yönetim Kurulu Lider Yardımcısı Ali Ko­puz, TCMB’nin sembolik de olsa bir indirim yapacağını düşünüyor. Ege İhracatçı Bir­likleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “Sınırlı oran­da da olsa sembolik bir indi­rim bekliyorum” derken, İSO Meclis Üyesi Ali Sami Aydın, “2,5 puan indirim bekliyo­rum” sözlerini kullandı.

İs­tanbul Dokuma ve Hammad­deleri İhracatçıları Birliği Lider Yardımcısı Fatih Bili­ci, “2,5 puan indirir” tahmwi­ni yaptı. İstanbul Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği Lideri Kazım Taycı da “İnşallah in­dirim olur” temennisini lisana getirdi. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Bir­liği

Başkanı Güven Karaca ise farklı bir görüş belirterek, “İndirim olmasını istesek de indirmemesi gerektiğini dü­şünüyorum” dedi ve ekledi: “Sanayici, ihracatçı olarak el­bette yatırım ve üretim orta­mının uygunlaşmasını istiyoruz. Bu faiz oranlarını çok yüksek buluyoruz. İvedilikle finansma­na ulaşım maliyetlerinin ge­riye çekilmesi gerektiğini dü­şünüyoruz. Bu bağlamda fa­iz indiriminin başlaması ve istikrarlı formda düşmesi tale­bimizdir. Bu noktada bir şeyi dikkate almak gerekir.

Biz bu faiz yükseltme ve uzun mühlet yüzde 50’li düzeylerde kalma siyasetine neden ulaştık? Yüksek enflasyon sebebiyle. Faiz indirmek için enflasyo­nun düşmüş olması yahut dü­şüş eğiliminde olması gerekti­ğini düşünüyorum. İktisat idaremizin karar vermesi gereken şey bu noktada yanlışsız vakit olup olmadığı. Muhte­melen faiz indirimi bu ay gele­cektir ancak gerçek vakit bu ay mı emin değilim. Yüksek enf­lasyondan endüstrici yeterin­ce negatif etkilendi.

Ardından çok süratli yükselen faiz oranla­rından endüstrici negatif etki­lendi. Hasebiyle bu kadar çi­le çekilmişken süratli atılımlar, piyasa baskılarıyla hareket etmemek gerektiğini düşü­nüyorum. Gaye faizi ve enf­lasyonu koordineli bir halde düşürmek. Bu amaç doğrultu­sunda iktisat idaremiz bütün parametreleri incele­yerek yanlışsız karar verecektir diye düşünüyorum.”

Piyasa anketleri indirim diyor

Kasım ayı sonunda Antalya’daki aktiflikte konuşan İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, TCMB’nin aralık ayında 2,5 puanlık faiz indirimini hâlâ masada ve ihtimal dahilinde gördüğünü açıkladı. TCMB’nin düzenlediği piyasa iştirakçileri anketinin aralık ayı sonuçlarında bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı cari ay sonu beklentisi bir evvelki anket devrinde yüzde 50,00 iken, bu anket devrinde yüzde 48,51 oldu.

Piyasa iştirakçilerinin beklentisine bakılırsa aralıkta 150 baz puanlık bir indirim mümkün. Foreks Haber anketine katılan 25 ekonomistin 7’si de gösterge faizin 150 baz puan, 7’si 250 baz puan, 4’ü 200 baz puan, 4’ü ise 100 baz puan indirileceğini öngördü. 3 ekonomist ise haftalık repo faizinin yüzde 50 düzeyinde sabit bırakılacağı görüşünde. Bloomberg HT’nin aralık ayı faiz kararına ait anket sonuçlarına nazaran TCMB’den 150 baz puan faiz indirim bekleniyor.

Yabancılar indirime temkinli yaklaşıyor

Yurtiçi finans piyasalarındaki beklenti indirim istikametinde olsa da Goldman Sachs, piyasadaki genel beklentinin tersine aralık toplantısında siyaset faizinin yüzde 50’de tutulacağını iddia etti. Banka ekonomistleri Clemens Grafe ve Başak Edizgil imzalı 20 Aralık tarihli raporda, aralık ayında mümkün bir faiz indiriminin erken bir indirim olabileceğine işaret edildi. Aralık ayı başında açıklanan kasım enflasyonu sonrası yayınladığı notta, Türkiye’de bu ay faiz oranlarında bir indirime gidilmesinin mümkün görünmediğini yazan Capital Economics’ten Nicholas Farr da, “Faiz indirimlerinin 2025 yılının birinci çeyreğinde başlayacağı istikametindeki iddiamızı koruyoruz” dedi. HSBC Küresel Research, enflasyon datalarını yorumladığı raporunda, mevcut datalar ışığında TCMB’nin bu yıl faiz oranlarını değiştirmeyeceğini bildirdi.

Aksi istikamette beklentide olan yabancı kuruluşlar da var. Kasım enflasyonu sonrası bir not yayınlayan Morgan Stanley, “TCMB’nin son irtibatı ışığında, bugünkü datanın aralık ayında ölçülü bir faiz indirimi ile uyumlu olduğunu düşünüyoruz” açıklaması yaptı. Kurum geçen haftaki notunda ise “TCMB’nin son bağlantısını göz önünde bulundurarak, faiz indirimlerinin 200 baz puanlık bir indirimle başlamasını bekliyoruz” dedi. Kurum indirim beklese de, “Daha yüksek gerçek faizler dövizi desteklemeye devam edecektir” notunu düşmeyi ihmal etmedi.

Deutsche Bank raporunda, TCMB’nin faiz indirimine gitmesinin beklediği, “Reel faiz tamponunun mevcut düzeyi, TCMB’ye gevşeme döngüsünü ölçülü bir süratte başlatması için alan sunmakta” tabirleri ile belirtildi. Banka daha evvel 250 baz olarak ortaya koyduğu varsayımı geçen hafta 150 baz puana revize etti.

“Art arda beş ay süren üst istikametli enflasyon sürprizlerinin akabinde, TCMB’nin bu ay ölçülü bir faiz indirimi yapması muhtemel” diyen JPMorgan da, 2025 birinci çeyrekte TCMB’den üç adet 150 baz puanlık indirim beklediğini duyurdu.