Bakan Bolat açıkladı! Serbest bölgelerde ihracat maksadı 12,5 milyar doların üzerinde

Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’deki 19 hür bölgede, 520’si yabancı sermayeli olmak üzere toplam 2 bin 89 firma faaliyet gösteriyor. Yaklaşık 90 bin kişinin istihdam edildiği bu bölgelerde, bugüne kadar 2,9 milyar doları yabancı teşebbüs olmak üzere 7 milyar doların üzerinde özel kesim yatırımı bulunuyor.

Serbest bölgelerde gelinen son noktaya ait açıklamalarda bulunan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, söz konusu bölgelerin katma paha üreterek, Türkiye’yi global iktisatta daha güçlü bir pozisyona taşıdığını söyledi.

“Serbest bölgeler son 4 yılda ihracatı yüzde 60 artırdı”

Serbest bölgelerin 2002’de 2,3 milyar dolar, 2020’de 7,6 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiğini hatırlatan Bolat, bu bölgelerin son 4 yılda ihracatı yüzde 60 artırdığını belirtti. Kelam konusu bölgelerin geçen yıl prestijiyle 4,1 milyar dolar ticaret fazlası verdiğini anımsatan Bolat, yapılan ihracatın ise 2024’te 12 milyar dolar düzeyinde gerçekleştiğini kaydetti.

Bolat, özgür bölgelerde önceliğin katma pahalı üretim, istihdam ve ihracat olduğuna işaret ederek, bu bölgelerden geçen yıl yapılan ihracatta orta ve yüksek teknolojili eserlerin hissesinin yüzde 47,7’ye, yüksek teknolojili eserlerin hissesinin ise yüzde 8,3’e yükseldiğine dikkati çekti. İhracatta birinci sırada Ege Özgür Bölgesi’nin yer aldığını, bunu Mersin ve Bursa özgür bölgelerinin takip ettiğini aktaran Bolat, sektörel olarak ise otomotiv, makine, dokuma ve konfeksiyon, çelik, kimyevi hususlar, yat ve gemi inşasının ön plana çıktığını vurguladı.

“Birçok yatırımcı özgür bölgelere yatırımı tercih etti”

Bolat, son yıllarda yenilenebilir güç bölümlerinde yapılan üretim faaliyetlerinin de özgür bölgelerde yaygınlaştığına değinerek, “İzmir’deki özgür bölgelerimizde rüzgar gücü türbin ve kanatları, İstanbul ve civarındaki özgür bölgelerimizde güneş gücü ekipmanlarına yönelik üretimler yapılıyor. Otomotiv, havacılık ve savunma sanayi alanlarında faaliyette bulunan birçok ulusal ve memleketler arası yatırımcı da hür bölgelerde yatırım yapmayı tercih etti. Antalya ve Kocaeli özgür bölgelerinde de yerli ve yabancı çok sayıda yatırımcı lüks yat ve gemi inşa faaliyeti yürütüyor” diye konuştu.

Serbest Bölgeler Kanunu’nda, 2008’de yapılan değişikliklerle ihracatı teşvik eden düzenlemelerin hayata geçirildiğini lisana getiren Bolat, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Mevcut durumda, üretim faaliyeti gerçekleştiren firmaların yurt dışı satışları gelir ve kurumlar vergilerinden istisnadır. Ayrıyeten, tekrar üretilen eserlerin yüzde 85’inin ihraç edilmesi kuralıyla çalışan fiyatlarından gelir vergisi stopajı alınmamaktadır. Ayrıyeten yurt dışından hür bölgelere getirilen mallardan gümrük vergisi ve KDV alınmamaktadır. Bu nedenle üreticilere yönelik epeyce kıymetli vergisel teşviklerin uygulandığı hür bölgelerde Bakanlığımızın firmalarımızdan beklentisinin, ülkemiz ihracatının artırılması şiarıyla faaliyetlerine devam etmeleri olduğunun altını çizmek istiyorum.”

Bu bölgelerde faaliyet gösteren firmaların yaklaşık yüzde 25’inin, yabancı sermayeli şirketlerden oluştuğuna işaret eden Bolat, son yıllarda yabancı firmaların hür bölgelere ilgisinin arttığını vurguladı. Dünyadan büyük yatırımcıların, Türkiye’deki özgür bölgelere yatırım yapmasını sağlamak için çalışmalar yürüttüklerinin de altını çizen Bolat, 17 ülkeyle imzalanan karşılıklı idari işbirliğine ait mutabakat zaptı doğrultusunda bu bölgelerin yabancı yatırımcılara tanıtıldığını söyledi.

“Serbest bölge sonlarının genişletilmesi için çalışıyoruz”

Serbest bölgelerin ihracatında bu yıla ait gayelere de değinen Bolat, “serbest bölgeler şehri” olarak nitelendirdikleri İzmir’de, 18 Mart 2024’te üçüncü hür bölgenin faaliyete açıldığını anımsattı. Batı Anadolu Hür Bölgesi’nde yaklaşık 2,2 milyon metrekare Hazine yerinin yerli ve yabancı yatırımcıların istifadesine sunulduğunu bildiren Bolat, “Bu bölgenin tam doluluğa ulaşmasıyla yaklaşık 15 bin şahsa istihdam sağlamasını, 2 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirmesini amaçlıyoruz. Tekrar İzmir’de dördüncü hür bölgemiz olacak Menemen Hür Bölgesi’nin de kuruluş çalışmalarında belli bir evreye gelmiş bulunuyoruz. Bu kapsamda 2025 yılında, hür bölgelerin ihracatının 12,5 milyar doların üzerine çıkmasını hedefliyoruz” sözünü kullandı.

Bolat, yat ve tekne dalında değerli üretim merkezlerinden olan Antalya ve Kocaeli özgür bölgelerinin tam doluluğa ulaştığını, bu daldaki yatırımcıların taleplerini karşılayabilmek için bu alanda yeni bir özgür bölge kurulmasına ait çalışmaların da devam ettiğini bildirdi.

Özel kesimin talebi doğrultusunda yapılan müracaatlarla yeni özgür bölgelerin açılabildiğine dikkati çeken Bolat, şunları kaydetti:

“Bakanlığımıza iletilen talepler doğrultusunda, ülkemizin dış ticaretine ve kalkınmasına katkı sağlayacak yeni hür bölgeleri kurmayı amaçlıyoruz. Kara, demir ve deniz yolu güzergahlarına yakın yerlerde, özgür bölge kurulma potansiyeli yüksek yerlerin tespitine yönelik gerekli çalışmaları sürdürüyoruz. Yeni hür bölge kuruluş çalışmalarının yanı sıra mevcut özgür bölge hudutlarının genişletilmesi için çalışıyoruz. Hür bölgelere yüksek teknoloji alanlarında direkt yabancı yatırımların çekilmesini, yenilenebilir güç kullanımının yaygınlaştırılmasını, yeşil ve döngüsel iktisada katkının artırılmasını sağlayacak düzenlemelerin hayata geçirilmesine yönelik yeni siyasetler belirledik. Hür bölgelerimizin daha çağdaş ve rekabetçi altyapı imkanlarına kavuşturulması maksadıyla gerekli adımları atıyoruz.”

Bolat, yeni ilişki sınırlarıyla özgür bölgelerin lojistik altyapısını güçlendirdiklerine de işaret etti. Adana Yumurtalık, Gaziantep ve Avrupa hür bölgelerinin, lojistik avantajlarının artırılması hedefiyle temas sınırlarıyla demir yolu ağına bağlanması çalışmalarının sürdürüldüğüne değinen Bolat, bilhassa büyük hacimli yük nakliyatının daha süratli ve düşük maliyetli olmasını sağlayarak, hür bölgelerdeki üreticilerin ihracat sevkiyatlarını hızlandırmayı, bu sayede rekabet güçlerini artırmayı hedeflediklerini vurguladı.