500 milyar TL kaynak 570 bin şahsa istihdam

Ferit PARLAK

GAP Hareket Planı Bilgilendir­me ve İstişare Toplantısı”, Sanayi ve Teknoloji Bakan­lığı mesken sahipliğinde, Cumhurbaşka­nı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın ka­tılımıyla Şanlıurfa’da gerçekleşti­rildi.

Toplantıda konuşan Cumhur­başkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Eylem planı kapsamında akıllı ve basınçlı sulama sistemleri 400 bin hektarlık alanda yaygınlaştırılarak verimlilik artırılacak ve sürdürü­lebilir tarım desteklenecek. Kayıp, kaçak sorunu çözülecek, verimlilik yükselecek. 50 bin dekar akıllı me­rada hayvancılık gelişecek. Bölge­nin en büyük ikinci projesi olan Sil­van Projesi en kısa müddette tamam­lanacak” dedi.

“50 bin dekar akıllı mera geliyor”

Sulama projelerinde kullanılan verimsiz pompalar ve güç kayıp­larının, GAP Bölgesi’ndeki ziraî sulamada maliyet problemlerine ne­den olduğuna dikkat çeken Yılmaz, “GAP Bölgesi, ülkemizin ziraî sulama kaynaklı güç tüketimi­nin yüzde 46’sını gerçekleştirirken, bu tüketimin yaklaşık yarısı kayıp ve kaçak olarak kullanılmaktadır. Yeni devirde bu sıkıntıların çözü­mü için projeler hayata geçirilecek, güç maliyetleri düşürülerek ve­rimlilik artırılacaktır” dedi.

Tarımsal sulamada yenilenebi­lir gücün kullanımı ile pompalı sulamaların maliyetini düşürme­yi hedeflediklerini lisana getiren Yıl­maz, “Hayvancılıkta ise 50 bin de­karlık alanda akıllı mera idaresi uygulanarak meraların ıslahı ve küçükbaş hayvan üretiminde artış sağlanacaktır” dedi.

“22 yılda 1 trilyon 40 milyarlık yatırım”

Yeni GAP Hareket Planı’nın akıl­lı tarım, yüksek teknolojili üretim ve yenilikçi teşvik programlarıyla bölgeyi sürdürülebilir kalkınma­nın örnek bir merkezi haline geti­receğini vurgulayan Yılmaz, “Irak ile yürütülen Kalkınma Yolu proje­si, Suriye’de oluşan yeni periyodun getireceği imkanlar tüm ülkemizin refahını artıracaktır.

Bu gelişme­lerden Güneydoğu Anadolu Böl­gemiz ise daha fazla istifade ede­cektir. Yeni lojistik imkanlarla sa­nayide ve ticarette daha yüksek düzeylere çıkılacaktır. Bu planla birlikte bölge, artan iş imkanları ve daha yüksek ömür standartlarıy­la dünyadaki kalkınma projelerine ilham kaynağı olacaktır. Bilhassa yeni jenerasyonlar ve gençler için çok da­ha düzgün yarınlar inşa edilecektir” diye konuştu.

GAP bölgesinde 2003-2024 dö­neminde yeni fiyatlarla yaklaşık 1 trilyon 40 milyar TL kamu yatırı­mı yapıldığına dikkat çeken Yılmaz, “GAP Bölgesi’nde gerçekleştirilen yatırımlar bölgenin ekonomik ve toplumsal gelişimini hızlandırmış, ül­ke iktisadına katkısını artırmış ve böylelikle bölgenin sosyoekono­mik göstergelerini iyileştirmiş­tir. O denli ki birçok göstergede ülke genelindeki düzgünleşme ve artışlardan daha yüksek seviyede gerçekleşme­ler yaşanmıştır” halinde konuştu.

“İhracat 22 yılda 20 kat arttı”

2002 yılında bölgeden yapılan ihracat yalnızca 689 milyon dolar iken 20 kat artış göstererek 2023 yılı sonu prestijiyle 13,7 milyar do­lara yükseldiğini söz eden Yıl­maz, ülke genelindeki artışın 6.4 kat olduğu bu devirde, bölgeden yapılan ihracatın Türkiye ihracatı içindeki hissesinin yüzde 1.9’dan yüz­de 5.3’e yükseldiğinin altını çizdi.

Bölgede, işgücüne katılma ora­nının 2002 yılında yüzde 39 iken, 2023 yılında yüzde 44.7’ye çıktı­ğını vurgulayan Yılmaz, istihdam oranının ise 2004 yılında yüzde 34.5 iken 2023 yılında yüzde 39.9 olarak gerçekleştiğini söyledi.

Verimlilik için 64 milyar TL

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Meh­met Fatih Kacır, yeni “GAP Hareket Planı” kapsamında 198 projeye, 2024-2028 periyodunda, 496 mil­yar lira kaynak aktaracaklarını bil­dirdi. Kacır, bölgede pek çok alan­da kıymetli projeleri hayata geçirdik­lerini bildirerek, “Bölge Kalkınma İdare’miz son 11 yılda GAP Bölge­si’nde sürdürülebilir büyümeyi hedefleyen 1038 projeye 6,6 mil­yar lira fiyatında kaynak sağladı.” tabirini kullandı.

Katma kıymet oluşturacak bu dönüşümü, 2028’e kadar, 475 bin hektar alanı sulama­ya açarak gerçekleştireceklerini anlatan Kacır, “570 bin bireye is­tihdam sağlayacak programla, he­defimiz kuru tarımda 1605 dolarlık katma bedel artışı ve GAP Bölgesi ziraî Gayrisafi Katma Değer’in ülke içindeki hissesinin yüzde 19’a, bitkisel üretim bedelinin de yüz­de 21,5’e yükselmesidir” diye ko­nuştu.

Kacır, “Tarımda Hassas Dönü­şüm Programı”yla akıllı tarım uy­gulamalarının yaygınlaştırılması, rekabetçi tarım eserlerinde en­tegre kaynak verimliliği, sulama pompalarında verimlilik ve yeterli pa­muk uygulamalarını 64 milyar li­ralık bütçeyle hayata geçirileceği­nin bilgisini verdi. Kacır, küçük­baş hayvan varlığının 11,8 milyona, hayvan başına süt randımanının 0,75 litreden 0,9 litreye ve sulama pom­palarındaki verimliliğinin yüzde 53’e yükseltilmesinin program he­defleri ortasında yer aldığını vurgu­layarak, şunları kaydetti:

Turizm odaklı programa 19 milyar TL’lik bütçe

“GAP Entegre 2.0 Programı’yla kırsal alanda yaşayan, işlemeli ta­rıma uygun yerlerin az bulundu­ğu ve sulamadan yararlanamayan nüfusun sosyoekonomik koşulla­rını tarım dışı gelir ve istihdamla yükseltmeyi hedefliyoruz. Kelam ko­nusu amaçlarımız için 4,6 milyar liralık bütçe öngörüyoruz.”

Bakan Kacır, 19 milyar lira büt­çeli “Turizm Odaklı Ekonomik Bü­yüme Programı”yla da bölgenin kültürel mirasını koruma ede­cek, alt yapıyı güçlendirecek, des­tinasyonlarla yeşil dönüşümü ön­celeyeceklerine işaret etti.

“Bölgede istihdam 2.5 milyona çıktı”

Cevdet Yılmaz, bölgede, 2004 yılında istihdam edilen kişi sayısının 1.3 milyon olduğunu tabir etti. Yılmaz, “Bu sayı 2023 sonu prestijiyle 2 milyon 421 bine yükselerek yaklaşık 1,9 katına çıkmıştır.

2002 yılı sonunda sulamaya açılan alan yaklaşık 199 bin hektar iken, bugün itibariyle 675 bini aştığına dikkat çeken Yılmaz, “Yeni Hareket Plan gayesi olan 1 milyon 111 bin hektar alana nazaran sulama projelerinin yüzde 61’i işletmeye alınmıştır” formunda konuştu.

Silvan Projesi tamamlanacak

Yılmaz, bölge için büyük değere sahip olan, 8 baraj ve 23 sulama tesisinden oluşan Silvan Projesi’ni bu periyotta tamamlayacaklarını belirterek, “Tamamlanma kademesine gelen Silvan Barajı, 175,5 metre yüksekliği ve 8,7 milyon metreküp dolgu hacmiyle Türkiye’nin ve Avrupa’nın en yüksek beton kaplı kaya dolgu barajıdır. Atatürk Barajı’ndan sonra GAP’ın en büyük sulama barajı olan bu projeyle, 200 bin hektardan fazla alan sulamaya açılacak ve yüzbinlerce şahsa iş imkânı sağlanacaktır” diye konuştu.