2024’te ortalama hanehalkı geliri açıklandı, gelir adaletsizliği bir kere daha dikkat çekti

TÜİK ortalama hanehalkı gelirine ait son dataları açıkladı. Buna nazaran, 2024’te yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 374 bin 899 TL oldu.

En yüksek muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse bir evvelki yıla nazaran 0,6 puan azalarak yüzde 48,1 olurken en düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümenin aldığı hisse ise 0,2 puan artarak yüzde 6,3 oldu.

%20’lik kümeler prestijiyle yıllık muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirinin dağılımı 2015-2024

Gini katsayısı 0,413 olarak varsayım edildi

Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, teğe yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı söz etmektedir. Gini katsayısı hesabında hanenin ve fertlerin elde ettiği yıllık gelirlerin toplamından, gelir referans devrinde ödenen vergiler ve öteki hane yahut şahıslara yapılan tertipli transferler düşüldükten sonra bulunan hanehalkı kullanılabilir geliri kullanılmaktadır

Daha evvelki yıllarda sırf muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri üzerinden hesaplanan Gini katsayısı; yapılan toplumsal transferlerin gelir dağılımı üzerindeki tesirini görmek maksadıyla tüm toplumsal transferler hariç ve emekli ve dul-yetim maaşı dahil öbür tüm toplumsal transferler hariç tutularak iki farklı sistemle de ayrıyeten hesaplandı.

En son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran Gini katsayısı bir evvelki yıla nazaran 0,007 puan azalış ile 0,413 olarak kestirim edildi. Tüm toplumsal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,476, emekli ve dul yetim maaşı dahil öteki tüm toplumsal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,423 olarak varsayım edildi.

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine nazaran gelir dağılımı göstergeleri, 2015-2024

Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hissenin en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hisseye oranı halinde hesaplanan P80/P20 oranı bir evvelki yıla nazaran 0,2 puan azalarak 7,7, gelirden en fazla hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı formunda hesaplanan P90/P10 oranı ise 0,5 puan azalarak 13,3 olarak gerçekleşti.

Yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 374 bin 899 TL

Türkiye’de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri bir evvelki yıla nazaran yüzde 106,9 artarak 374 bin 899 TL oldu.Yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 187 bin 728 TL oldu

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 187 bin 728 TL

Türkiye’de yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir evvelki yıla nazaran yüzde 108,3 artarak 90 bin 116 TL’den 187 bin 728 TL’ye yükseldi.

 Yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri ve bir evvelki yıla nazaran değişim 2015-2024

Tek kişilik hanehalklarında muadil hanehalkı geliri 223 859 TL

Yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla nazaran 124 bin 506 TL artarak 231 bin 206 TL ile çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşan hanehalklarının oldu. Tek kişilik hanehalklarının yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 223 bin 859 TL iken tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu kıymet 192 bin 110 TL oldu. En düşük yıllık ortalama muadil kullanılabilir hanehalkı fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise 146 bin 828 TL ile en az bir çekirdek aile ve öteki bireylerden oluşan hanehalkları oldu.

Hanehalkı tipine nazaran yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2023-2024

Toplam gelirden en yüksek hissesi yüzde 48,8 ile maaş ve fiyat geliri aldı

Toplam gelir içerisinde en yüksek hissesi, yüzde 48,8 ile bir evvelki yıla nazaran 0,3 puan artan maaş ve fiyat geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 20,8 ile evvelki yıla nazaran 1,3 puan azalan müteşebbis geliri alırken üçüncü sırayı yüzde 17,8 ile evvelki yıla nazaran 0,2 puanlık artış gösteren toplumsal transfer geliri oluşturdu.

Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki hissesi yüzde 17,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının toplumsal transferler içindeki hissesi ise yüzde 87,6 olarak gerçekleşti.

Gelir çeşitlerine nazaran dağılım (yüzde ) ve geçen yıla nazaran fark, 2023, 2024       

En yüksek temel iş geliri 309 bin 721 TL ile yükseköğretim mezunlarının

Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 309 bin 721 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 240 bin 470 TL, lise altı eğitimlilerde 168 bin 407 TL, bir okul bitirmeyenlerde 106 bin 478 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla nazaran yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış yüzde 110,2 ile lise ve dengi okul seviyeli eğitimlilerde, en düşük artış ise yüzde 88,2 ile bir okul bitirmeyenlerde oldu.

Eğitim durumuna nazaran yıllık ortalama temel iş gelirleri (TL), 2023, 2024

Esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 115,4 ile inşaat sektöründe

Esas iş gelirleri sektörel ayrımda incelendiğinde; en yüksek yıllık ortalama gelirin 242 bin 299 TL ile hizmet dalında, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 153 bin 773 TL ile tarım dalında olduğu görüldü. Bir evvelki yıla nazaran; yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış yüzde 115,4 ile inşaat bölümünde gözlenirken, bunu yüzde 102,0 ile sanayi bölümü izledi. Öbür taraftan hizmet kesiminde yüzde 100,2, tarım dalında ise yüzde 66,0 artış gözlendi.

Sektörlere nazaran yıllık ortalama temel iş gelirleri ve geçen yıla nazaran değişim, 2023, 2024

En yüksek yıllık ortalama temel iş geliri 804 bin 882 TL ile işverenlerin

Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla patronlarda 804 bin 882 TL, kendi hesabına çalışanlarda 210 bin 679 TL, fiyatlı maaşlılarda 209 bin 764 TL ve yevmiyelilerde 105 bin 712 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla nazaran en yüksek artış yüzde 104,0 ile fiyatlı ve maaşlılarda, en düşük artış ise yüzde 82,2 ile kendi hesabına çalışanlarda oldu.

Esas işteki durumlarına nazaran yıllık ortalama temel iş gelirleri (TL), 2023, 2024

En düşük gelir TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşti

Araştırma sonuçlarına nazaran, Türkiye’de yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2024 yılında 187 bin 728 TL iken, İBBS 2. Seviye bölgeleri prestijiyle en yüksek olduğu bölge 257 bin 891 TL ile TR10 (İstanbul) bölgesi oldu. Bu bölgeyi, 248 bin 285 TL ile TR51 (Ankara) bölgesi ve 225 bin 758 TL ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesi izledi. En düşük yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 91 bin 818 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşti.

Yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri (TL), İBBS 2. Seviye, 2024

Gelir eşitsizliği en fazla TR10 (İstanbul) bölgesinde oldu

Son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran P80/P20 oranı Türkiye’de 7,7 iken, bu pahanın en düşük olduğu İBBS 2. Seviye bölgesi 4,9 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) ve TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) olurken bu bölgeyi 5,0 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) ve TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) bölgeleri izledi.

P80/P20 oranının en yüksek olduğu İBBS 2. Seviye bölgeleri ise 7,7 ile TR10 (İstanbul), 7,6 ile TR51 (Ankara) ve TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) oldu.

Bir evvelki yıla nazaran son yüzde 10’luk kümede olanların yüzde 66,5’i birebir gelir kümesinde kaldı

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine nazaran sıralı yüzde 10’luk gelir kümeleri prestijiyle fertlerin bir evvelki yıla nazaran yüzdelik geçişleri incelendiğinde; bir evvelki yılda birinci yüzde 10’luk kümede olan fertlerin 2023 yılında yüzde 56,2’sinin, son yüzde 10’luk kümede olan fertlerin ise yüzde 66,5’inin gelir kümesi değişmedi. Ayrıyeten 2023 yılında birinci yüzde 10’luk kümede olan fertlerin yüzde 22’sinin 2024 yılında gelir kümesi birden fazla yükseldi. Son yüzde 10’luk kümede olan fertlerin ise yüzde 13,2’sinin gelir kümesi birden fazla düştü.

Fertlerin bir evvelki yıla nazaran yüzde 10’luk gelir kümelerindeki geçiş oranları (yüzde ), 2023-2024

Bir evvelki yılda işsiz olan fertlerin yüzde 40,8’i 2024 yılında çalışmaya başladı

Gelir ve Hayat Şartları Araştırması panel bilgiden elde edilen sonuçlara nazaran 2023 yılında işsiz olan fertlerin yüzde 40,8’i 2024 yılında çalışmaya başladı. Faaliyet durumu 2023 yılında çalışan olarak belirlenen fertlerin 2024 yılında yüzde 90,6’sı çalışma hayatına devam etti. Bir evvelki yıl işgücüne dahil olmayan fertlerin ise yüzde 10,0’ı işgücüne (çalışan+işsiz) katıldı.

En son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran Gini katsayısı bir evvelki yıla nazaran 0,007 puan azalış ile 0,413 olarak iddia edildi. Tüm toplumsal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,476, emekli ve dul yetim maaşı dahil öbür tüm toplumsal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,423 olarak kestirim edildi.