2024 ekonomiler için dalgalı bir yıl oldu

Temmuz, ağustos ve eylül aylarını kapsayan üçün­cü çeyrekte değerli mer­kez bankalarının faiz indirimle­ri takip edilirken, Fed, yılın birinci faiz indirimini ABD seçimleri öncesinde eylül ayında gerçek­leştirdi. Banka, siyaset faizin­de Mart 2020’den bu yana birinci kere indirime giderek siyaset faizi­ni 50 baz puan düşürdü ve yüz­de 4,75-5,00 aralığına çekti.

Ey­lül ayında Avrupa Merkez Ban­kası (ECB), piyasa beklentileri doğrultusunda yılın ikinci faiz indirimine giderek mevduat fa­iz oranını 25 baz puan, ana refi­nansman faizi ve marjinal borç­lanma faizini 60’ar baz puan in­dirdi. ECB ile birlikte İngiltere Merkez Bankası (BoE), siyaset faizini beklentiler dahilinde 25 baz puan indirerek yüzde 5’e dü­şürdü ve Mart 2020’den beri birinci defa faiz indirimine gitmiş oldu.

Trump tarifeleri gündeme geldi

Yılın dördüncü çeyreğinde dünya genelinde resesyon endi­şeleri hudutlu olsa da devam eder­ken, ABD’deki başkanlık seçim­lerinde galip çıkacak adayın uygulayacağı iktisat politika­larına ait beklentiler piyasa­ların istikameti üzerinde tesirli oldu.

Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın, ABD’de daha çok ko­rumacı bir iktisat siyaseti uygulayacağı telaffuzları ülke­de enflasyonist baskıların ge­lecek periyotta artabileceğine yönelik dertleri beslerken, kelam konusu çeyrekte toplam 50 baz puan faiz indirimi yapan ABD Merkez Bankası ile (Fed) ara­sında siyaset uyuşmazlıkları çıkabileceğine dair bilinmezlik fiyatlamalarda öne çıkan etken­ler ortasında yer aldı.

Kasım ayı başında Trump’ın rakibi Kamala Harris karşısın­da seçimlerden zaferle ayrılma­sıyla yeni devirde Trump’ın tarifeler, göç kısıtlamaları ve vergi indirimleri üzere politikala­rının iktisat üzerinde oluştu­racağı muhtemel tesirler dikkatle izle­nirken, ABD’nin kıymetli ticaret ortaklarıyla sorun yaşayıp yaşa­mayacağına ait gelişmeler yatırımcıların odağına yerleşti.

Bu devirde Avrupa’da ya­vaşlayan ekonomik aktiviteyi

canlandırmak maksadıyla Avru­pa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz indirimleri takip edilirken, Rusya ile Ukrayna arasında­ki gerginliğin artması ve Fran­sa ile Almanya’da ortaya çıkan siyasi krizler hisse piyasalarında risk iştahının azalmasına neden oldu. Asya tarafından ise Güney Kore’de yaşanan siyasi kriz, Ja­ponya ve Çin’de makroekono­mik datalardan alınan sinyaller ile Trump’ın bilhassa Çin’e yö­nelik tavrı bölgede hisse piya­saları üzerinde tesirli oldu..

Yurt içinde dezenflasyon süreci devam etti

Yurt içinde yeni iktisat idaresi öncülüğünde atılan adımlar öne çıkmaya devam ederken, para siyasetinde sıkı duruş ve alınan ek kararlar yılın üçüncü çeyreğine damga vurdu. Cari süreçler hesabı 8 ay sonra fazla verdi. Türkiye’nin cari süreçler hesabında haziranda 407 milyon dolar, altın ve güç hariç cari süreçler hesabında 4 milyar 549 milyon dolar fazla oluşurken, Türkiye 8 ay sonra cari fazla verdi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) sadeleşme süreci ve yatırımcıların kur muhafazalı mevduattan (KKM) Türk lirası mevduata geçişine yönelik teşvik hedefli atılan kademeli adımlar takip edilirken, çeyrek başında 68,1 milyar dolar olan toplam KKM bakiyesi yaklaşık 51,1 milyar dolar düzeyine geriledi.

KKM’nin gerilemesinde Türk lirasının gerçek olarak değerlenmeye devam etmesi ve iktisatta atılan adımlar tesirli oldu. Bununla birlikte, yurt içinde dezenflasyon süreci devam etti. Tüketici Fiyat Endeksi’nde (TÜFE) artış temmuz, ağustos ve eylül aylarında yıllık bazda geriledi. Yılın son çeyreğinde TCMB rezervleri üst üste rekor kırarken, Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS), Şubat 2020’den bu yana birinci sefer 250 baz puanın altına düştü.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye’nin CDS’in 250 baz puanın altına düşmesiyle ilgili, “İyileşen risk primimiz sayesinde dış finansmana erişim kolaylaşırken dış finansman maliyeti de düşmektedir” değerlendirmesinde bulundu. TCMB toplam rezervleri, 13 Aralık haftasında bir evvelki haftaya nazaran 4 milyar 92 milyon dolar artışla 163 milyar 482 milyon dolara çıkarak, tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı. Yılın son çeyreğinde dezenflasyon süreci devam ederek, Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) bakiyesinde de gerileme sürdü.

“Türk sanayicisinin yatırım iştahı azalmayacak”

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Lideri M. Rıfat Hisarcıklıoğlu, yeni yıl bildirisi yayınladı. Bildirisinde 2025’in herkes için sağlıklı ve hoş bir yıl olmasını dileyen Hisarcıklıoğlu, şu sözlere yer verdi: “Türk sanayicisinin ve ticaret erbabının, ülkemizin makroekonomik istikrarları ışığında, yatırım iştahı ile istihdam isteğinin asla azalmayacağına inanıyorum.

Ekonomimizi daha hoş noktalara daima birlikte getirmek için tüm gücümüzle çalışmaya kelam veriyoruz. Devir dönem tüm dünyada güç ve düşünceli süreçler yaşanabiliyor. Ülkemizin geleceğine; güzele, doğruya, hoşa dair hayallerimiz, ümitlerimiz her türlü olumsuzluğu yok edecek kadar büyük ve güçlüdür.”