2024 Bütçe İzleme Bülteni: TEPAV’ın Çarpıcı Verileri

TEPAV (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı) tarafından yayımlanan Bütçe İzleme Bülteni’nin beşinci sayısı, merkezi yönetim bütçesiyle ilgili çarpıcı ve dikkat çekici verileri gözler önüne seriyor. 2024 yılı itibarıyla bütçe açığı, önceki yıla göre %52,6 oranında bir artış göstererek yükselirken, vergi gelirlerinin bütçe harcamalarındaki artışı geride bırakmasına rağmen, bütçe üzerindeki baskıyı hafifletmekte yetersiz kaldığı vurgulandı.

Bültende, enflasyon ve büyüme hedeflerinden sapmaların bütçe gerçekleşmelerine olumsuz etkilerinin olduğu ifade edildi. Özellikle, vergi gelirlerinin hem bütçe hem de Orta Vadeli Program (OVP) hedeflerinin altında kalması, 2024 yılının son 20 yıl içerisinde en düşük vergi performansına sahip yıl olacağı mesajını taşıyor.

Bütçe Açığı Yükseldi, 2025’te Daha Güçlü Mali Duruş Gerekiyor

2024 yılında GSYH’ye oranla %4,8 düzeyinde gerçekleşen bütçe açığının, maliye politikasının enflasyonla mücadeleye yeterince destek vermediğini ortaya koyduğu belirtildi. Bütçe harcamalarındaki katılığın yanı sıra ertelenen kamu harcamaları ve vergi performansının sınırına ulaşması nedeniyle, 2025 yılında hedeflenen %3’lük bütçe açığına ulaşmak için sıkı bir mali disiplinin gerektiği ifade edildi.

Vergi Dışı Gelirler Bütçeye Önemli Katkı Sağladı

Bültende, bütçe gelirlerinde vergi dışı gelirlerin önemli bir katkı sağladığına dikkat çekildi. Bu durum, Hazine faiz gelirlerindeki dönemsel artış, idari ve vergi para cezaları ile alınan bağışlar ve yardımlar gibi kalemlerden kaynaklandığı aktarıldı.

Sosyal Koruma ve Yoksullukla Mücadeleye Ayrılan Kaynaklar Azaldı

2024 yılı bütçesinde cari transfer harcamalarının artmasına rağmen, sosyal koruma harcamalarının toplam bütçedeki payının %4,2 gibi düşük bir seviyede kaldığı belirtildi. Özellikle seçim sonrası dönemde sosyal koruma ve yoksullukla mücadeleye ayrılan bütçenin reel olarak azaldığı kaydedildi. Hane halkına yapılan transferlerin yanı sıra tarımsal destekleme ödemelerinin de enflasyon ve genel artış oranlarının altında kaldığı ifade edildi.

Doğrudan yoksullukla mücadeleye ayrılan kaynakların toplam bütçedeki payının yalnızca %2,5 olduğu ve bu oranın giderek düştüğü bilgisi de bültende yer aldı.