2023’te KOBİ’ler toplam teşebbüs sayısının yüzde 99,7 oluşturdu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan açıklamaya nazaran, KOBİ’ler 2023 yılında toplam teşebbüs sayısının yüzde 99,7’sini oluşturdu. Buna karşılık, istihdamın yüzde 70,5’ini, işçi maliyetinin yüzde 47,9’unu, cironun yüzde 47,4’ünü, üretim bedelinin yüzde 41,6’sını ve faktör maliyetiyle katma kıymetin yüzde 40,1’ini oluşturdu.

– Büyüklük kümelerine nazaran temel göstergelerin oransal dağılımı 2023 –

Kobiler en çok hangi dalda faaliyet gösterdi?

KOBİ’ler en fazla ticaret dalında faaliyet gösterdi.

Ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasına (NACE Rev.2) nazaran 2023 yılında KOBİ’lerin, yüzde 36,1’i toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin tamiri dalında faaliyet gösterirken, yüzde 15,2’si ulaştırma ve depolama bölümünde, %12,3’ü ise imalat sanayi bölümünde faaliyet gösterdi.

Öte yandan 2023 yılına ait olarak; toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin tamiratı faaliyetlerindeki KOBİ istihdamının toplam KOBİ istihdamı içindeki oranı yüzde 26,5 olurken, işçi maliyeti için bu oran yüzde 22,9, ciroda yüzde 53,2, faktör maliyetiyle katma kıymette yüzde 24,8 ve üretim bedelinde ise yüzde 15,6 olarak gerçekleşti.

Çalışan başına ortalama katma bedel ne kadar oldu?

KOBİ teşebbüsleri için 2009 yılında çalışan başına ortalama katma kıymet 15 bin TL iken, 2023 yılında bu paha 296 bin TL oldu. KOBİ kümeleri içerisinde 2009 ve 2023 yılları için en yüksek çalışan başına katma bedel sırasıyla 29 bin TL ve 615 bin TL ile orta ölçekli teşebbüslerde gerçekleşirken, tıpkı yıllar için bu bedeller küçük ölçekli teşebbüsler için sırasıyla 19 bin TL ve 341 bin TL, mikro ölçekli teşebbüsler için ise 8 bin TL ve 111 bin TL olarak gerçekleşti.

– Çalışan başına katma pahanın KOBİ’lerde ölçek ve yıllara nazaran değişimi (Bin TL), 2009-2023

KOBİ’lerde çalışan başına işçi maliyeti

2009 yılında KOBİ teşebbüsleri için çalışan başına ortalama işçi maliyeti 8 bin TL iken, 2023 yılında bu paha 149 bin TL oldu. KOBİ kümeleri içerisinde 2009 ve 2023 yılları için en yüksek çalışan başına işçi maliyeti sırasıyla 15 bin TL ve 255 bin TL ile orta ölçekli teşebbüslerde gerçekleşirken, birebir yıllar için bu pahalar küçük ölçekli teşebbüsler için sırasıyla 11 bin TL ve 185 bin TL, mikro ölçekli teşebbüsler için ise 4 bin TL ve 75 bin TL olarak gerçekleşti.

– Çalışan başına işçi maliyetinin KOBİ’lerde ölçek ve yıllara nazaran değişimi (Bin TL), 2009-2023

Yüksek teknoloji sınıfında üretim

İmalat sanayindeki KOBİ’ler teknoloji seviyelerine nazaran sınıflandırıldığında, yüzde 55,6’sı düşük teknoloji sınıfında üretim yaparken, büyük ölçekli teşebbüslerde bu oran yüzde 43,6 oldu.

KOBİ büyüklük kümelerine nazaran incelendiğinde, mikro ölçekli teşebbüslerin yüzde 56,7’si düşük teknoloji sınıfında üretim yaparken, yüzde 31,9’u orta-düşük teknoloji, yüzde 10,7’si orta-yüksek teknoloji ve yüzde 0,7’si yüksek teknoloji sınıfında üretim yaptı. Buna karşılık küçük ölçekli teşebbüslerde bu oranlar sırasıyla yüzde 50,3, yüzde 30,9, yüzde 17,7 ve yüzde 1,1 iken, orta ölçekli teşebbüslerde yüzde 49,6, yüzde 29,8, yüzde 19,1 ve yüzde 1,5 oldu.

– İmalat endüstrinde KOBİ ve büyük ölçekli teşebbüslerin teknoloji seviyesine nazaran oranları, 2023 –

KOBİ’lerin 2023 yılında doğum oranı

2022 yılında doğan KOBİ teşebbüs sayısının, 2022 yılındaki etkin KOBİ teşebbüs sayısına oranı (girişim doğum oranı) yüzde 16,2 ve 2022 yılında doğan KOBİ teşebbüslerindeki istihdamın, 2022 yılındaki etkin KOBİ’lerin toplam istihdamı içindeki hissesi yüzde 7,5 iken, 2023 yılında bu oranlar teşebbüs doğum oranında yüzde 15,3 ve istihdam hissesinde ise yüzde 6,9 olarak gerçekleşti.

KOBİ’lerin 2023 yılında en yüksek doğum oranı yüzde 16,3 ile mikro ölçekli teşebbüsler olurken, bunu sırasıyla yüzde 5,4 ile küçük ölçekli ve yüzde 3,8 ile orta ölçekli teşebbüsler takip etti. Yeniden doğan teşebbüslerin istihdam içindeki oranlarında en yüksek oran yüzde 11,7 ile mikro ölçekli teşebbüsler olurken, bunu yüzde 3,0 ile küçük ölçekli ve yüzde 2,0 ile orta ölçekli teşebbüsler takip etti.

İhracatın ne kadarı KOBİ’ler tarafından gerçekleştirildi?

2023 yılına ait toplam ihracatın yüzde 35,0’ı, ithalatın ise yüzde 20,0’ı KOBİ’ler tarafından gerçekleştirildi.

2023 yılı toplam ihracatta; mikro ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 3,4 iken, küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 13,2, orta ölçekli teşebbüslerin hissesi ise yüzde 18,4 oldu. Büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi ise yüzde 65,0 olarak gerçekleşti.

KOBİ’lerin ihracatının yüzde 58,1’i ticaret dalında gerçekleşirken, yüzde 36,7’si ise sanayi bölümünde gerçekleştirildi.

KOBİ’lerin ithalattaki hissesi

2023 yılı toplam ithalatında; mikro ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 1,4, küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 7,2, orta ölçekli teşebbüslerin hissesi ise yüzde 11,3 oldu. Büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi ise yüzde 80,0 olarak gerçekleşti.

KOBİ’lerin ithalatının yüzde 64,0’ü ticaret dalında gerçekleşirken, yüzde 29,2’si ise sanayi bölümünde gerçekleştirildi.

KOBİ’lerin 2013 yılında 57 milyar dolar olan ihracat kıymeti 2023 yılında 87 milyar dolara yükseldi. İthalatta ise 2013 yılında 48 milyar dolar olan bedel, 2023 yılında 68 milyar dolara yükseldi.

İhracatı hangi ülkelere yaptılar?

KOBİ’ler tarafından 2023 yılında yapılan ihracatın yüzde 49,3’ü Avrupa ülkelerine, yüzde 33,4’ü Asya ülkelerine gerçekleştirildi. KOBİ’ler ithalatının yüzde 48,2’sini Avrupa ülkelerinden, yüzde 42,6’sini ise Asya ülkelerinden yaptı.

İhracatta en büyük hisse imalat sanayi ürünleri

KOBİ’lerin 2023 yılı ihracatında öteki yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanların hissesi yüzde 11,5, giysi eşyası dalının hissesi yüzde 10,9 olurken dokumacılık ile besin eserlerinin hissesi yüzde 7,5 oldu. KOBİ’lerin 2023 yılı ithalatında ise öne çıkan eserler, yüzde 26,2 ile ana metaller, yüzde 14,0 ile öteki yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanlar, yüzde 12,5 ile kimyasallar ve kimyasal eserler oldu.

KOBİ’lerin 445 patenti tescil edildi

2023 yılında KOBİ’lerin toplam patent müracaat sayısı bin 503 olurken, tıpkı yıl 445 patent tescil edildi. KOBİ ölçeklerinde ise 582 patent başvurusu ve 180 patent tescili ile orta ölçekli teşebbüsler birinci sırada yer aldı.